Jan III Sobieski (1629-1696) - portret

Jan III (1629-1696; król Polski od 1674) został ukazany przez nieznanego malarza w ujęciu do kolan, zwrócony 3/4 w prawo, na tle kotary w odcieniach czerwieni i ugru, odsłaniającej z prawej strony pobojowisko bitewne pod Wiedniem (1683).

Lewą rękę król opiera na rękojeści karabeli, prawą natomiast na wspartej na stole krótkiej lasce wodzowskiej, tak zwanym regimencie – najwyższym znaku władzy wojskowej w Rzeczypospolitej, posiadającym starorzymską genezę. Jak pisze Jan K. Ostrowski, wspaniały regiment przedstawiony na niniejszym portrecie ze zbiorów wilanowskich, zdobiony powtarzającymi się motywami białego (srebrnego?) orła na niebieskim (emaliowanym?) tle, wyróżnia się wśród skromniejszych regimentów występujących częstokroć na polskich portretach (J. K. Ostrowski, Portret w dawnej Polsce, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie 2019; s. 393, il. 517).

Posiwiały, starszy wiekiem monarcha prezentuje się w pełnej zbroi; przez jego pierś przebiega błękitna wstęga Orderu Świętego Ducha. Królewskie ramiona okrywa ponadto jasnokarmazynowy płaszcz, podbity ciemnym futrem, spięty bogato zdobioną zaponą. Zwycięzca spod Wiednia jest przepasany rzemieniem z okazałą klamrą wysadzaną rubinami i brylantami, wokół bioder ma przewiązaną skórę lamparcią.

Jan III (1629-1696), król Polski od 1674; kotara; regiment; pobojowisko bitewne; Order Świętego Ducha; skóra lamparcia.

Agnieszka Woźniak-Wieczorek