Filiżanka

Malowana purpurą jednobarwna dekoracja ma formę naśladującą popularne w tamtym czasie winiety książkowe. Były to kompozycje graficzne – figuralne lub ornamentalne – oparte pierwotnie na motywach winorośli (fr. vigne). Umieszczano je w książkach jako ozdoby karty tytułowej, na początku albo końcu rozdziału, bądź jako wypełnienie u dołu strony. Wzory zaczerpnięte z grafiki były podstawowym źródłem inspiracji dla rzemieślników z różnych dziedzin – w tym dla twórców ceramiki. Malownicze ruiny w pejzażu to motyw związany z nurtem sentymentalizmu, popularny zarówno w malarstwie, jak i sztuce ogrodowej ostatniej ćwierci XVIII wieku.

Filiżanka i spodek powstały w niewielkiej wytwórni porcelany w niemieckiej Fuldzie. To miasto – położone nad rzeką o tej samej nazwie – rozwinęło się wokół założonego w VIII wieku klasztoru Benedyktynów. Tereny podległe opactwu, pochodzące z nadania cesarskiego, z czasem przekształciły się w suwerenne księstwo. W 1752 roku Fulda została biskupstwem, a opatom nadano dodatkowy tytuł książęcy-biskupi. Książę opat Heinrich von Bibra założył tu w 1764 roku wytwórnię porcelany, w której zatrudnił doświadczonego arkanistę z Berlina – Nikolausa Paula. Wytwórnia działała krótko – bo tylko do roku 1789 – mimo to jej wyroby zdołały osiągnąć wysoki poziom techniczny. Stosowana w nich dekoracja to głównie malatury jednobarwne, wykonane w kolorze purpury lub czerwieni żelazowej, utrzymane w stylu Ludwika XV.

Barbara Czajkowska