10 złotych marek

Od połowy 1923 roku standardem płatniczym w ogarniętych hiperinflacją Niemczech stały się dewizy i kruszce, sprzedawcy bowiem, zwłaszcza w zamian za produkty spożywcze, nie chcieli przyjmować papierowych marek. Identycznie traktowano pieniądze zastępcze, których dewaluacja podążała za państwową walutą. Rząd niemiecki postanowił rozpocząć reformę walutową, wprowadzając na rynek 25 sierpnia, jako namiastkę pieniądza o stabilnej wartości, kupony złotej pożyczki, denominowane w złotych markach i o przeliczniku dolarowym. Okazały się jednak zbyt dużymi i niepraktycznymi jednostkami, dlatego miesiąc później do obiegu wprowadzono kupony procentowe, których wartości: 0.42, 1.05  oraz 2.10 złotej marki (odpowiednio: 1/10, 1/4, 1/2 $) były popularniejsze w codziennym użytku. Krótko później, 26 października, znowelizowano ustawę o emisji i odkupie pieniądza zastępczego z 1922 roku, uzależniając pozwolenie na druk od wniesienia zabezpieczenia wartości emisji w złocie lub dewizach, doprowadzając do względnej stabilizacji wartości zastępczych środków płatniczych.

Licząc na korzyści płynące z tej reformy Miejska Kasa Oszczędności w Białogardzie (Belgard Sparkasse der Stadt) już 2 listopada wydała, tu prezentowany, bon o wartości 10 złotych marek (2 8/21 $). Do obiegu trafiły również bony wartości 0.5, 1, 2 i 5 złotej marki oraz 10 złotych fenigów. W Białogardzie pieniądze zastępcze o stabilnej wartości wydawał także Zarząd Powiatowej Kasy Oszczędności (Belgard Kreissparkasse) oraz Zarząd Powiatu wspólnie z Elektrownią Okręgową Białogard – Słupsk Sp. Akcyjna (Belgard Kreisausschuß des Kreises Belgard und Überlandzentrale Belgard-Stolp A.G.).

Uboga graficznie i kolorystycznie szata bonu o jednostronnym nadruku nie należy do wyrafinowanych i przypomina wydania inflacyjne. Podniesienie estetyki nie zmieniłoby jednak recepcji tych notgeldów, gdyż ludzie zrażeni do pieniędzy papierowych odnosili się z rezerwą również do bonów, nawet o stabilnej wartości, tym bardziej że Bank Rzeszy oraz poczta ich nie akceptowały.

Mieszko Pawłowski