500 000 marek

Latem 1923 roku inflacja w Republice Weimarskiej przybrała olbrzymie rozmiary. Standardem w obiegu pieniężnym stały się bony o nominałach kilkuset tysięcy oraz miliona marek. 17 sierpnia 1923 roku rada miejska Złocieńca podjęła decyzję o emisji pieniędzy zastępczych w nominałach 100 000, 500 000 i 1 mln marek. Nominały 500 000 i 1 mln marek wydano w dwóch seriach. Jako gwarancję ważności bony otrzymywały fioletową pieczęć głównej kasy miejskiej, kolejną numerację oraz odręczny podpis kontrolera. Spotyka się również egzemplarze bez numeracji i podpisu, będące jak się wydaje, bezwartościowymi egzemplarzami kolekcjonerskimi. Pieniądze zastępcze miały obiegać przez dwa miesiące i zostać wywołane w tradycyjny sposób, tj. przez ogłoszenie o wykupie w lokalnej prasie, nie później niż 1 października 1923 roku. Od tego dnia bony były wymieniane w głównej kasie miejskiej na marki Rzeszy. Późną jesienią, w czasie hiperinflacji, decyzją z 3 listopada 1923 roku magistrat Złocieńca wydał jeszcze bony o nominale 50 mld marek, które miały być wycofywane od 2 lutego 1924 roku oraz o nominale 100 mld marek z czasem obiegu do 1 października 1924 roku. Nie odciskano na nich fioletowego stempla kontrolnego oraz nie umieszczano podpisu kontrolera, a jedynie numerację kolejną. Bon o nominale 100 mld marek nie był jednak w obiegu tak długo jak zakładano. Wycofano go w styczniu 1924 roku w związku z przygotowywaną przez rząd reformą pieniężną. W zależności od nominału do produkcji stosowano inną barwę papieru. Obydwa wydania bonów wartości 500 000 marek wydrukowano frakturą na błękitnym papierze z falistymi znakami wodnymi. Ustawą z 15 listopada 1923 roku powołano Niemiecki Bank Rentowy (Deutsche Rentenbank) z kapitałem zakładowym w postaci majątku narodowego – głównie ziemi. Bank ten miał prawo do emisji nowej waluty – tzw. marki rentowej (Rentenmark). W styczniu 1923 roku rozpoczęło się wycofywanie inflacyjnych pieniędzy zastępczych.

Mieszko Pawłowski