Krater dzwonowy czerwonofigurowy

Starożytni Grecy pili wino zmieszane z wodą, a zwyczaj ten wymagał stworzenia odpowiednich naczyń do łączenia obu płynów – kraterów. Za względu na ich rozpowszechnienie istnieje bardzo wiele wariantów tej formy. Są to jednak zawsze pojemniki głębokie, o szerokiej i niskiej szyi (co ułatwiało korzystanie z nich) zwykle na niskiej stopce, z dwoma uchwytami (zwanymi imadłami). Ze względu na ich charakterystyczne kształty wyróżnia się kilka typów kraterów, takich jak: kolumienkowy, wolutowy, kielichowy czy dzwonowaty. Zabytek wilanowski należy do tego ostatniego – najprostszego, a także wykształconego najpóźniej, a jednocześnie najbardziej popularnego na terenach Południowych Włoch, gdzie najprawdopodobniej powstał. Wilanowskie naczynie ma szeroką stopkę, dosyć niską nóżkę i kielichowaty brzusiec z dwoma imadłami (uchwytami). Jego powierzchnię zdobią dosyć często spotykane przedstawienia namalowane w technice czerwonofigurowej. Są to dwie kobiece głowy ukazane w lewym profilu, rozmieszczone po obu stronach brzuśca. Obie damy mają na spiętych włosach czepki. Dekoracja jest niestety mocno zniszczona – miejscami widoczne są złuszczenia i przetarcia. Po bokach krateru (pod imadłami) dekorację uzupełniono o palmety.

Jak powstało to starożytne naczynie? Najpierw wytoczono je na kole garncarskim, a uchwyty doklejono. Po lekkim podeschnięciu malarz naszkicował na jego powierzchni zaplanowaną dekorację. Następnie obrysowywał elementy, które miały pozostać czerwone, cienką linią firnisu, czyli delikatnej, oczyszczonej glinki bogatej w żelazo. Później wypełniał nim resztę tła, a także domalowywał detale figur. Tak przygotowane naczynie wkładano do pieca, gdzie podlegało najpierw wypałowi z dostępem tlenu. W pewnym momencie otwory pieca zatykano, w ten sposób blokując dostęp tlenu do środka. Dzięki jego brakowi żelazo zawarte w glinkach zmieniało kolor z czerwonego na czarny. W kolejnej fazie tlen ponownie wpuszczano do środka – wtedy części nieosłonięte firnisem stawały się znów czerwone. Po powolnym wystudzeniu pieca naczynie było gotowe.