Obraz "Kurna chata"

Obraz namalowany na tekturze w 1946 r., przedstawia wnętrze kurnej chaty. Jego autorem jest pochodzący z Żołyni w powiecie łańcucki artysta malarz Franciszek Frączek. Urodził się on 25 stycznia 1908 r. Po ukończeniu szkoły ludowej w Żołyni i gimnazjum w Łańcucie rozpoczął studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni Władysława Jarockiego i Xawerego Dunikowskiego. Pod wpływem Stanisława Szukalskiego wstąpił do grupy artystycznej zwanej „Szczepem Rogate Serce” i przybrał pseudonim „Słońcesław”. W 1929 r. za przynależność do tejże grupy został wydalony z uczelni. Naukę kontynuował w „Twórcowni Szukalskiego”. Od momentu wstąpienia do Szczepu aż do śmierci utożsamiał się z artystycznym kredo tej grupy. Ze wszystkich uczniów Szukalskiego był najbardziej konsekwentny i najdalej poszedł w realizacji założonych przez niego haseł. W okresie międzywojennym działał w chłopskim ruchu młodzieżowym na terenie powiatu łańcuckiego, m.in. kierował Kołem Młodzieży Wiejskiej „Wici” oraz działalnością Domu Ludowego w Żołyni. W czasie okupacji organizował tajne nauczanie oraz współdziałał z ruchem oporu AK i BCH. Po wojnie pracował społecznie w dziedzinie propagowania kultury w małych miastach i wsiach województwa rzeszowskiego. Był pionierem amatorskiego ruchu teatralnego na terenie powiatu łańcuckiego. Zajmował się folklorem, wygłaszał prelekcje, a także pełnił funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego w Łańcucie. Wydał zbiór legend z okolic Łańcuta, do których wykonał również ilustracje. Od 1962 r. należał do Związku Polskich Artystów Plastyków, był także współzałożycielem i ideologiem grupy artystycznej „Ziemia” działającej w Rzeszowie od 1979 r. Uprawiał rysunek, malarstwo, a także ceramikę. Stworzył własny i niepowtarzalny styl, sztukę o rodowodzie polskim, słowiańskim. W swojej twórczości inspirację czerpał z pogańskiej historii słowiańszczyzny oraz z kultury i tradycji ludowej. Zmarł 4 lipca 2006 r. Jego prace znajdują się w zbiorach muzeów oraz osób prywatnych w kraju i za granicą.

Barbara Trojnar