Puginał

Puginały w okresie średniowiecza były używane dość powszechnie, choć istniały regulacje w ich codziennym noszeniu, chociażby w ośrodkach miejskich. W przeciwieństwie do mieczy uważane były za broń niegodną rycerza, stały się atrybutem skrytobójców, a zadana nimi śmierć była haniebna. Pomijając aspekty symboliczne, puginał był przede wszystkim narzędziem przydatnym w życiu codziennym. Noszony był zwykle przytroczony do pasa.

W prezentowanym obiekcie uwagę zwraca charakterystycznie ukształtowana głowica z pierścieniowatym otworem, przez który przeciągano rzemyk. Przed wykonaną w 2023 roku konserwacją otwór ten wypełniony był kawałkiem rzemienia i zaschłym mułem. Pomimo śladów korozji widoczne są nadal pozostałości zdobień świadczące o wysokiej jakości wykonania noża, jak stalowy element nakładki na głowicy, przybierający formę płatków kwiatu, czy kościana oprawa rękojeści nabijana srebrem, które tworzyło deseń błyszczących drobnych kropek na powierzchni. Puginał nosi też ślady wytwórcy – na jego głowni wybity został znak topora.

Tego typu nóż, datowany na XV wiek, znaleziono również w Beeskow na terenie Łużyc, podczas prac koparki i obecnie znajduje się w zbiorach Deutsches Historisches Museum w Berlinie. Puginał ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie został wyłowiony w 1890 roku podczas pogłębiania Roztoki Odrzańskiej (niem. Pappenwasser) w okolicach Trzebieży. Znalezisko przekazano wraz z innymi wyłowionymi artefaktami do zbiorów szczecińskiego towarzystwa historycznego, Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde (1824–1918), a następnie do utworzonego w 1927 roku muzeum krajowego – Pommersches Landesmuseum in Stettin (1927–1945). 

Justyna Bądkowska