Gwoździe do trumny

Umieszczony u góry, pod ramką, napis drukowanymi literami GWOŹDZIE DO TRUMNY z pozoru nie pozostawia miejsca na interpretację. Lecz podobnie jak inne prace Teodora Boka ta martwa natura z gwoździami bawi się słowem, ukrytymi znaczeniami. Ilustruje potoczny związek frazeologiczny „gwóźdź do trumny” w języku polskim oznaczający: „decyzję, działanie, które ostatecznie przesądzają o klęsce, niepowodzeniu” („Słownik frazeologiczny języka polskiego”).

Gwóźdź rozczarowania i klęski, których niejeden z nas doświadczył w życiu, niejedno ma imię, niejeden kształt i niejeden wymiar. Bok tworzy sugestywną martwą naturę – zestaw gwoździ różnej wielkości i typu harmonijnie rozmieszczonych na całej powierzchni karty. Prowadząc wzrok od lewej krawędzi, jest to długi, wąski, lekko wygięty gwóźdź z okrągłą główką, obok mały gwoździk ze ściętą główką, dalej gwóźdź tapicerski, gwóźdź zagięty, gwóźdź bez główki, gwóźdź z dwoma trzpieniami i kolejny długi, zgięty w połowie. Dalej dwa haki; hak przy prawej krawędzi ma kwadratową główkę. Precyzyjnie narysowane nasze „Gwoździe do trumny” otoczone cienką, linearną ramką tworzą nie tylko efektowną graficznie planszę, ale stanowią także przestrogę i memento mori.

Renata Piątkowska