Pejzaż

Wilhelm Wyrwiński był żołnierzem Legionów, brał udział w I wojnie światowej, podczas której zginął. W krótkiej karierze artystycznej pozostawił nieliczne dzieła, świadczące o wielkim talencie. Już latach 20. powstała monografia twórczości artysty napisana przez Przecława Smolika, łódzkiego społecznika, wraz z Władysławem Strzemińskim, organizatorem Muzeum Sztuki w Łodzi – pierwszego muzeum sztuki nowoczesnej w Europie. To co zaciekawiło Smolika w twórczości Wyrwińskiego, to konsekwentne poszukiwania nowych form zastępujące realizm poprzedniego stulecia stylizacją i dekoracyjnością obrazu.

Opisywany Pejzaż jest ważnym świadectwem tych przemian. Łączy ciemną plamę brunatnego brzegu z rozświetloną feerią błękitów, różów i żółcieni, określających otwarty krajobraz jeziora stopionego z niebem. Ta kolorystyczna gra została powiązana z efektami dekoracyjnymi płynną linią brzegu, arabeską gałęzi pochylonego drzewa, giętkim wzorem fal rozkładających się na powierzchni wody, dopełnionych gęstymi ornamentami kęp roślin na brzegu.

Pejzaż oddaje atmosferę wypoczynku łączącego się z odczuciem otwartego krajobrazu. Wypoczynek wynika z harmonii łagodnie przechodzących barw i subtelnie prowadzonej kreski, zastępując realistyczne studium subtelną rytmizacją przestrzeni. Smolik słusznie obserwował mozolne poszukiwania Wyrwińskiego nowego typu obrazowania. I choć jego twórczość zawarta była pomiędzy młodopolską secesją i nowoczesną abstrakcją, to dekoracyjny układ form akcentujących spłyconą powierzchnię przynależał już do XX-wiecznej ekspresji.

Marcin Lachowski