Popiersie mężczyzny [Gaius Claudius Drusus Caesar Germanicus]

Obiekt jest owalnym wypukłym wyciskiem na płaskim tle. Na wycisku przedstawiony jest prawy profil głowy młodego mężczyzny o krótkich falujących włosach i bardzo krótkiej, lekko zarysowanej brodzie. Widoczne jest zapięcie płaszcza na prawym ramieniu. W ikonografii bardzo podobne ujęcie opisane jest jako Germanicus Caesar czyli Gajusz Klaudiusz Drusus Cezar Germanik (ur. 24 maja 15 p.n.e., zm. 10 października 19 n.e.) był rzymskim wodzem i członkiem dynastii julijsko-klaudyjskiej. Był wnukiem Liwii, żony cesarza Augusta, oraz brataneczkiem cesarza Tyberiusza. Jego synem był cesarz Kaligula, a bratem Klaudiusz. Poślubił Agryppinę, wnuczkę Oktawiana Augusta. Istnieje przypuszczenie, że został otruty przez Gnejusza Kalpurniusza Pizona, gubernatora Syrii, na polecenie zazdrosnego Tyberiusza, jednak brakuje potwierdzenia tej teorii w wiarygodnych źródłach. Podobny wycisk jak opisany znajduje się w „Dactyliothecae universalis” Philippa Daniela Lipperta. W ikonografii podobne wizerunki opisane jako Germanicus.

Gliptyczna kolekcja wilanowskiego zbioru, pierwotnie własność Stanisława Kostki Potockiego, licząca 239 wycisków, podzielona jest na dwie części, oznaczone numerami Wil.3083/1 i Wil.3083/2. Repertuar zawiera różnorodne odciski, w tym portrety, popiersia historyczne, postacie mitologiczne, sceny historyczne i mitologiczne, rzeźby, zwierzęta, wazy oraz maski. Składają się głównie z czerwonej masy, być może laki lub mastyksu, sugerując ich zróżnicowane pochodzenie.

W 1785 roku hrabia Potocki podróżował do Włoch, gdzie zgromadził około dwudziestu gemm antycznych, niektóre z własnych wykopalisk. Kolekcję później wzbogaciły podróże do Londynu, Paryża i Warszawy. Zbiory, przechowywane początkowo w pałacu Potockich w Warszawie, zostały przeniesione do pałacu w Wilanowie, gdzie stały się częścią ekspozycji muzealnej.

Trzy grupy obiektów w kolekcji to odciski gemm antycznych, ich kopie oraz kamienie naśladujące starożytne wzory. Sygnatury mistrzów greckich, takich jak Solon, Sostratos czy Aulus, nadają jej wyjątkowy charakter. Gliptyka, czyli sztuka rzeźbienia w kamieniu, posiada bogatą historię i była używana jako narzędzie dydaktyczne, jak również źródło inspiracji dla artystów.

Kolekcja Potockiego ma wartość zarówno artystyczną, jak i dokumentacyjną, umożliwiając zgłębianie tajników sztuki starożytnej i podziwianie portretów władców, herosów i scen historycznych. To fascynujące okno do przeszłości, stanowiące zarazem piękny zbiór i inspirujące źródło poznania dziejów.

Oryginalną gemmę z daktylioteki Lippert’a znajdziesz tutaj: gemma

Ilustracje pochodzą ze zbiorów Rijksmuseum Amsterdam oraz “A select collection of drawings from curious antique gems; most of them in the possession of the nobility and gentry of this kingdom; etched after the manner of Rembrandt”, Worlidge, T. (Thomas), 1768, vol.2; a także z Imperatorum romanorum omnium orientalium et occidentalium verissimae imagines ex antiquis numismatis quam fidelissime delineatae. Addita cuiusque vitae descriptione ex thesauro Iacobi Stradae et per brevi elogio uniuscuiusque carmine, quod quasi epitome est historiae, ad iuu and am memoriam. Zurich: Ex Officina Andreae Gesneri, 1559;

Opracowanie: Ewa Jakubowska-Smagieł, dr Ewa Mostowicz-Kapciak, Martyna Miroszewska (na podstawie materiałów Agaty Małkowskiej)