Potocka Aleksandra z Potockich (1818-1892) - portret

Fotografia jest niezwykłą pamiątką po ostatniej gospodyni dóbr wilanowskich z rodu Potockich – Aleksandrze z Potockich Potockiej, zwana Augustową. Po śmierci męża, Augusta Potockiego (1806-1867) zarządzała z powodzeniem całym powierzonym jej majątkiem. Była osobą pobożną i surowych obyczajów, jako wdowa nosiła już zawsze czerń, odsunęła się od życia towarzyskiego Warszawy. Tym, co stanowiło treść jej dni – poza obowiązkami gospodarskimi – była działalność fundacyjna i charytatywna. Należała aktywnie do Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności, była protektorką Zakładu Starców i Kalek, subsydiowała budowę szpitala dziecięcego przy ul. Kopernika w Warszawie.

„Na pierwszy plan wystąpić tu musi z konieczności pani tego domu, w całej swej wielkopańskiej, pozornie nieco sztywnej powadze, ale dla tych jedynie, których wartości moralnej pewną nie była; gdy bowiem o kim dobrze uprzedzoną została lub uznała w nią sama człowieka zacnego, sztywność tę zatracała zupełnie”. Tak opisała swoją pracodawczynię Feliska Egerówna, bibliotekarka wilanowska, autorska wspomnień zatytułowanych „Z niedawnych czasów: wspomnienia z Wilanowa” (Kraków, 1901). Charakterystyka podana przez autorkę zdaje nam się pasować doskonale do uwiecznionej na fotografii starszej, dystyngowanej pani, ubranej w ciemny – skromny, choć elegancki – strój. Jej wzrok jest spokojny i poważny, jednak pod tym spokojem wyczuwamy siłę i determinację.

Zdjęcie wykonane zostało – na co wskazuję umieszczony na kartonie, u dołu, podpis, w pracowni fotograficznej Jana Mieczkowskiego (1830-1889). Był to uznany zakład fotograficzny, działających w kilku etapach; początkowo przy ulicy Senatorskiej, od roku 1856 w Hotelu Europejskim przy Krakowskim Przedmieściu, a później przy Miodowej. Mieczkowski specjalizował się w portretach. Do grona osób, których wizerunki uwiecznił na światłoczułym papierze, należeli m.in. Adam Mickiewicz, Eliza Orzeszkowa, Helena Modrzejewska. Fotograf, mimo zmiennej fortuny swej działalności, cieszył się uznaniem, nie tylko w Polsce. W roku 1864 został członkiem Société française de photographie.

Wilanów, dobra wilanowskie, August Potocki, Warszawa, zakład fotograficzny, fotografia, portrety, Senatorska, Miodowa, Krakowskie Przedmieście