Czarka - pokrywka

Porcelanowa pokrywka do czarki o kształcie odwróconej, płytkiej czarki na stopie, z delikatnie wywiniętą krawędzią wylewu. Niezwykły kolor pokrywki i głębia jej zdobienia powstała poprzez nadmuchiwanie przez rurkę i gazę rozdrobnionego proszku kobaltowego na powierzchnię naczynia, i następnie pokrycie jej szkliwem. Złotą dekorację wykonano po wypaleniu pokrywki malując ją odpowiednio przygotowanym złotem. Zachowała się jedynie fragmentarycznie - ze względu na charakter zdobień najbardziej narażona na zniszczenie. Przedstawia motywy floralne – głównie peonię i delikatne kwiaty dzwonków. Na uchwycie pokrywki można dostrzec fragmenty ciągłego ornamentu o motywie chmur.

Pokrywka powstała najpewniej w 1. poł. XVIII wieku, w erze Kangxi (1662-1722) dynastii Qing (1644-1912), w okresie rozkwitu porcelany chińskiej. Naczynie wraz z czarką służyło do zaparzania i picia herbaty. Tego typu zestaw, wraz z ze spodeczkiem, nosi nazwę gaiwan. Wywodzi się jeszcze z czasów poprzedzających panowanie dynastii Ming (1368-1644), gdy herbatę pito z naczynia, w którym ją przygotowywano. W trakcie ery dynastii Ming nastąpiły zmiany w ceremonii picia herbaty i przygotowywaniu herbaty, i to one dały początek gaiwanom. Notowane w inwentarzach z 2. połowy XIX wieku dotyczących dawnych Pokoi Chińskich na pierwszym piętrze korpusu pałacu, w kolekcji wilanowskiej pełniły rolę wyłącznie dekoracyjną.

Gaiwany są nadal powszechnie używane, szczególnie w północnych Chinach. Stosuje się je do parzenia głównie białej i zielonej herbaty.

Hasła kontekstowe: chmura, gaiwan, herbata, Kangxi, Ming, peonia, Pokoje Chińskie, Qing