Noc

Obraz namalowany według fresku Guercina w lunecie Casino dell’Aurora (Villa Boncompagni Ludovisi) w Rzymie, wykonanego w 1621 r. Na tle klasycznej architektury i pejzażu, w prostym, zaciemnionym wnętrzu artysta umieścił trzy śpiące postacie. W środku młoda kobieta białym zawoju na głowie, błękitnej szacie z białymi rękawami, siedzi wspierając głowę na prawym ręku której łokieć spoczywa na otwartej księdze, opartej na prawym kolanie. Obok jej głowy płonący kaganek. Z lewej leży nagi młodzieniec z ręką podłożoną pod głowę, a z prawej kilkuletnie dziecko z główką spoczywającą na rączkach. Na drugim planie w górze, w chmurach dwie postacie niewieście, z których jedna wyciąga ręce w geście przestraszenia i zadziwienia. W głębi pejzaż i ciemne niebo, na którym szybuje duży czarny ptak.

Oglądamy tutaj alegorię nocy, choć postaci kobiecej brak jednoznacznych atrybutów. W mitologii greckiej zwana Nyks (łac. Nox, symbol ciemności nocnej, córki Chaosu), przedstawiana w ciemnej szacie, zawoju wokół twarzy (tu: biały zawój na głowie), z wielkimi skrzydłami i wieńcem maków na głowie. Co miałaby oznaczać księga na jej kolanach? W starożytnej Grecji kult Nyks należał do rzadkości. Oddawano jej cześć tylko w Megarze, miejscu związanym ze świętą jaskinią w Karii. Jej siedziba znajdowała się w Hesperii (na zachodnich krańcach ziemi, poza krainą Atlasa). Wzbudzała strach, ale także szacunek, ponieważ była uważana za najpotężniejszą między bogami. Z kolei uśpiony młodzieniec mógłby być jej synem, Hypnosem (podobnie przedstawiany na sarkofagach – leżący, nagi, lecz z ramieniem wspartym na kaganku), a śpiące małe dziecko – Morfeuszem, synem Hypnosa, bogiem marzeń sennych.