Kobieta z wazonem

W latach 1882–1895 Teodor Axentowicz studiował w Paryżu, w pracowni słynnego Carolusa-Durana – jednego z najbardziej znanych malarzy portretowych pracujących w Paryżu w latach 70. XIX wieku. Pobyt w stolicy Francji ukształtował artystę jako wszechstronnego portrecistę, który zyskał powodzenie w kręgu paryskich elit. Popularność i uznanie przyniosły mu między innymi wizerunki pięknych dam – córki redaktora naczelnego „Le Figaro” Henrietty Fouquier i wybitnej francuskiej aktorki Sary Bernhardt. Po powrocie do Krakowa Axentowicz bardzo szybko zdobył sławę jako autor wyrafinowanych, idealizowanych portretów kobiet, których wdzięk i urok potrafił doskonale oddać. Wielokrotnie powracał do wyjściowego motywu nagiej dziewczyny z niebieskim wazonem, który modyfikował w różnych ujęciach i mediach – pastelu oraz technikach graficznych – glinorycie, algrafii, fluoroforcie czy suchej igle. Artysta traktował grafikę raczej jako eksperyment techniczny niż podstawowe narzędzie tworzenia przekazu wizualnego. Podejmowane próby były jedynie środkiem do osiągnięcia nadrzędnego celu, jakim był dla Axentowicza portret kobiecy. Wykonane w technikach graficznych wizerunki pojawiały się na winietach tygodnika literacko-artystycznego „Życie”, planszy do „Teki Stowarzyszenia Polskich Artystów Grafików” oraz afiszach wystaw Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. Portretowana w nich dama to słynąca z urody rudowłosa młodopolska piękność i ulubiona modelka artysty, Ama (Ata) Zakrzewska. Prawdopodobnie to jej wizerunek posłużył artyście w rozegranej tonami czerni i szarości algrafii przedstawiającej zmysłową, ujętą do wysokości ud nagą postać. Axentowicz skoncentrował się na efekcie połączenia czarnej plamy bujnych włosów modelki i wazonu podtrzymywanego na ramieniu wyrafinowanym gestem, które wydobywają zarys twarzy i kontur piersi. Dekoracyjny charakter ujęcia podkreśla miękka, subtelna linia rysunku, ukazując wirtuozerię artysty w posługiwaniu się formami charakterystycznymi dla sztuki secesji.

Anna Hałata