Bogurodzica Hodigitria

Ikona Bogurodzica Hodigitria Kazańska
Od XVI w. wizerunek Hodigitrii Kazańskiej stał się jednym z najpopularniejszych w Rosji –  patrz S.12770MŁ; powielany w licznych ikonach domowego użytku, zdobionych metalowymi okładami, jak prezentowany S.12773MŁ. Pierwsza ikona Kazańskiej Bogurodzicy objawiła się w sennych widzeniach Matronie, córce Daniela Onuczina, po pożarze Kazania. Nikt nie wierzył dziewczynce, która ostatecznie uprosiła matkę o przekopanie zgliszcz rodzicielskiego domu – na głębokości jednego metra odnaleziono 8 (21 wg kalendarza juliańskiego) lipca 1579 r. zawinięty w zetlały rękaw kaftana, jaśniejący „mocniej od słońca”, malowany na drewnianym podobraziu obraz Bogurodzicy w popiersiowym ujęciu, z Chrystusem po prawej stronie. Na polecenie władz cerkiewnych kapłan Jermołaj przeniósł w procesji obraz do cerkwi św. Mikołaja, wówczas odnotowano pierwszy cud uzdrowienia ślepca. Kopię cudownej ikony posłano carowi Iwanowi IV Groźnemu do Moskwy, a ten nakazał w miejscu objawienia w Kazaniu budowę świątyni i monasteru żeńskiego, do którego wstąpiła Matrona. Objawienie ikony sprzyjało umocnieniu prawosławia na terenach byłego państwa islamskiego, po opanowaniu którego Carstwo Rosyjskie wyruszyło na podbój Syberii. Pierwszą taką ekspedycję prowadził z Kazania ataman kozacki Jermak niosąc kopię Kazańskiej Hodigitrii na wschód i przyczyniając się do popularyzacji wizerunku w najdalszych zakątkach Syberii. Wydarzenia związane z odnalezieniem obrazu i świadectwa pierwszych cudów zawiera tekst spisany około 1594 r. przez Jermołaja, który w kilka lat po objawieniu ikony wstąpił do moskiewskiego klasztoru przybierając imię Hermogen, w 1589 r. powrócił do Kazania w randze biskupa-metropolity, wezwany w 1606 r. przez cara Wasyla Szujskiego był wyświęcony na patriarchę moskiewskiego w czasach poważnego kryzysu państwa, co opisano  pod S.12778MŁ.
Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967