Żaglowce na morzu

Obraz przedstawia dwa okręty wojenne o ożaglowaniu rejowym, galeony, wyposażone w więcej niż jeden pokład działowy i małą łódź żaglową w niewielkiej odległości od wybrzeży. Bezkres morza i jego wzburzone wody, wydęte podmuchami wiatru żagle dwumasztowców i rozbitkowie na skalistym brzegu wszystko to wprowadza nastrój zagrożenia – walki o przetrwanie. Dodatkowo – wnioskując z łopoczących na wietrze bander wrogich sobie państw: Holandii i Niderlandów hiszpańskich – mamy do czynienia z bitwą morską. Dramatyzm ujęcia pozwolił na ukazanie morza jako nieprzejednanego żywiołu, z którym zmierzyć się mogą tylko śmiałkowie. Obraz dopracowany jest całościowo (kompozycja) i w szczególe(detale). Zielonkawy kolor spienionych fal sąsiaduje z szarością ołowianych chmur, a tu i ówdzie rzucają się w oczy kontrastujące z otoczeniem czerwone plamy strojów uwikłanych w zdarzenie ludzi.

Miotane żywiołem statki to obraz niespokojnych kolei życia ludzkiego. Losy człowiecze wielekroć porównywano do żeglowania, znaczonego niebezpieczeństwem, wiecznym napięciem – koniecznością unikania raf i mielizn. Wytchnienie zdarza się rzadko i na krótko – tak, jak czas po w bezpiecznym porcie. Jednak warto podejmować wysiłki – na wytrwałych czeka wieczna nagroda, port docelowy u kresu wędrówki – niebo.

Atrybucja obrazu jest przedmiotem badań. Tradycyjnie wiązany był z osobą Hendricka Cornelisza Vrooma. Później, kierując się wskazówką zawartą w monogramie, próbowano przypisać go Abrahamowi de Verwerowi, budzi to jednak wątpliwości, wobec odczytania daty „1610” (de Verwer urodził się ok. roku 1600, a pierwsze wzmianki o nim pojawiają się w roku 1617).

Obraz prawdopodobnie pochodzi z kolekcji Augusta i Aleksandry Potockich.

Dominika Walawender-Musz