Portret Księżnej Izabelli z Czartoryskich Lubomirskiej

Księżna Marszałkowa Izabella z Czartoryskich Lubomirska została sportretowana w półpostaci, lekko przechylona w lewo, patrząca prosto na widza. Uczesana jest w sposób charakterystyczny dla epoki, z wpiętą we włosy egretą ze strusim piórem (biżuteryjna ozdoba fryzury ze złota i kamieni, bardzo często z dodawanym piórem) i koronkowym welonem. Postać ubrana w jedwabną, ciemnozłotą suknię z głębokim dekoltem, widoczne koronki ze szmaragdowymi kokardami. Na szyi koronkowa binda (ozdoba z koronki zakładana na szyję przy wydekoltowanej sukni) z kwiatem z niebieskich kamieni. Na lewym ramieniu widoczny aksamitny, ciemnoszafirowy płaszcz z gronostajami. Wystawny, ceremonialny strój z książęcym atrybutem (gronostaje) wyraźnie podkreśla niezwykle wysoki status portretowanej. Obraz oprawiony w złotą rokokową ramę. Prezentowane dzieło jest uznawane za najwytworniejszy portret Marszałkowej. Kunszt artysty przejawia się w ukazaniu wyszukanej elegancji stroju, jego kolorystyce oraz miękkim modelunku partii ciała i finezyjnie oddanych detalach. Na podobraziu zamieszony jest napis: „Izabella z Xiążąt Czartoryskich/Xsiężna Lubimirska/malowana roku 1758, w roku 21 wieku swego/przez Bacciarelliego.” Również w inwentarzu z 1928 roku zapisano: „Izabella z Ks. Czartoryskich Lubomirska, portret półfiguralny Bacciarelli 20 000.” Najnowsze badania wskazują jednak, że Marcello Bacciarelli nie był jednak autorem omawianego portretu. Obecnie uważa się, że księżna Marszałkowa mogła zostać sportretowana zapewne przez francuskiego malarza podczas jej pobytu w Paryżu w 1790 roku.* Obraz należący do historycznych zbiorów łańcuckich w czasach Romana Potockiego był eksponowany w Salonie Rokokowym na I piętrze zamku. W 1944 roku syn Romana Potockiego, Alfred Antoni Potocki w obawie przed zbliżającymi się wojskami radzieckimi ewakuował omawiany portret razem z pozostałymi najcenniejszymi eksponatami zbiorów łańcuckich. Początkowo obraz trafił do Wiednia, a stamtąd do księstwa Liechtenstein. W latach 90. XX wieku został zakupiony od rodziny Espirito Santo przez The Piniński Foundation. W 2016 roku portret Księżnej pojawił się w Łańcucie na wystawie „Portrety i wizerunki księżnej Marszałkowej”, a już w 2018 roku został przez Muzeum-Zamek w Łańcucie odkupiony od The Piniński Foundation. Trafił na swoje dawne miejsce do Salonu Rokokowego Księżnej Marszałkowej, gdzie można go podziwiać podczas zwiedzania zamku w Łańcucie.
Literatura: * konsultacja: A. Cholewianka-Kruszyńska A. Cholewianka-Kruszyńska, "Portrety i wizerunki księżnej Marszałkowej", Łańcut 2016, s. 57. B. Majewska-Maszkowska, „Mecenat artystyczny Izabelli z Czartoryskich Lubomirskiej 1736-1816”, Wrocław-Warszawa-Kraków, 1976, ss. 23, 464.