Gerydon

W meblarstwie europejskim gerydonem nazywano wysoki ozdobny postument lub podstawę służącą do ustawiania świecznika, wazy, tacy lub kosza z owocami, roślinami czy innymi przedmiotami o charakterze dekoracyjnym. Gerydony rozpowszechniły się w XVII w. Do meblarstwa termin „gerydon” przeniknął ze świata teatralno-muzycznego, gdy rozwijająca się od połowy XVI w. włoska komedia „dell’arte” wywarła duży wpływ na kształtowanie teatru francuskiego w XVII w. Jednym z bohaterów sztuk komediowych stał się czarnoskóry paź o imieniu Guéridon. Jego pierwowzorem był czarnoskóry służący, który podczas uroczystości dworskich roznosił z wielką gracją i wprawą postawione na głowie ciężkie tace z potrawami. Rzeźbiona postać Murzyna trzymającego pochodnię lub podtrzymującego na głowie blat pod kandelabr przeniknęła ze sztuki komediowej do dekoracji wnętrz. Chociaż z czasem w okresie baroku i rokoka czarnoskórego służącego zastąpiły dziecięce putta, syreny lub innego kształtu wsporniki, nadal nazywano je gerydonami. Moda na nie rozpowszechniła się do tego stopnia, że poczynając od XVIII/XIX w. niemal każdy mały podręczny stolik z niewielkim blatem na jednej nodze lub trójnogu stał się gerydonem. W wyposażeniu wnętrz, wraz z dominacją wpływów francuskich za panowania Napoleona III (1808 -1873) Bonaparte w latach 1848 – 1870, gdy w meblarstwie naśladowano renesans i epokę Ludwików XV oraz XVI z przymieszką orientalnych elementów, znów pojawiły się stoliki nawiązujące do dawnej formy gerydonu. Należy do nich prezentowany egzemplarz, w którym stojąca na trójnogu rzeźbiona postać czarnoskórej dziewczyny, dźwiga na zawiniętej w turban głowie blacik złoconego, malowanego, ozdobnego stolika - postumentu.
Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967