Fotel

Neobarokowy fotel w typie mebli gdańskich. Oparcie o bogatym rzeźbiarskim opracowaniu, w centrum kartusz z herbem Malborka, w zwieńczeniu nieco mniejszy herb Gdańska, podtrzymywany przez dwa lwy.

Fotel wyglądem nawiązuje do historycznych rozwiązań formalnych stosowanych w meblarstwie Prus Królewskich. Było to zjawisko dość powszechne w 2 połowie XIX wieku. W ramach panującego wówczas historyzmu sięgano po wzorce z różnych epok. Wytwórczość naśladująca wyroby dawnych mistrzów stolarstwa (meblarstwa), czynnych w XVII i XVIII wieku w Gdańsku czy innych ośrodkach miejskich tej dawnej dzielnicy Rzeczpospolitej, była inspirowana i motywowana dodatkowym jeszcze aspektem. Mniej więcej od połowy XIX wieku rosło zainteresowanie antykwaryczne dawną sztuką regionu. Popyt na tak zwane meble gdańskie, czyli barokowe przykłady stolarstwa z obszaru Prus Królewskich, nie był możliwy do zaspokojenia. Wobec tego oryginalne egzemplarze zaczęto zastępować naśladownictwami. W początkowej fazie mody na „rzeczy gdańskie” istotne było, aby wyrób był bardzo podobny do oryginału, a wszelkie odstępstwa w tym zakresie miały na celu podkreślenie związku z głównym ośrodkiem wytwórczym — Gdańskiem. Stąd obligatoryjne wprowadzenie motywów zdobniczych w postaci herbu miasta oraz sylwetek lwów, nie występujących na oryginalnych meblach z epoki.

Poza zamożnymi kolekcjonerami (arystokracja, kupcy i przemysłowcy), odbiorcami tego typu mebli byli urzędnicy państwowi i duchowieństwo.

Prezentowany fotel najprawdopodobniej stanowił element wyposażenia siedziby rejencji, starostwa lub innego szczebla urzędu administracji państwowej w Prusach Zachodnich. Świadczy o tym program heraldyczny oparcia z herbem Malborka — jednego z mniejszych miast dawnych Prus Królewskich, które w strukturze geografii Cesarstwa Niemieckiego było ważnym węzłem komunikacji kolejowej i jednocześnie miejscem o znaczeniu symbolicznym.

Bartłomiej Butryn