Filiżanka

Sama forma ośmiobocznej filiżanki o ściankach wygiętych w delikatne łuki została opracowana w manufakturze miśnieńskiej bardzo wcześnie. W kolekcjach muzealnych znajdują się egzemplarze tego kształtu datowane już na rok około 1720, dekorowane jednak zupełnie inaczej niż egzemplarz wilanowski.

Naczynko zostało ozdobione wariantem tzw. wzoru cebulowego, powstałego w wytwórni miśnieńskiej około 1730 roku. Artyści wzorowali się na porcelanie dalekowschodniej zdobionej motywami roślinnymi w technice kobaltu podszkliwnego. We wzorze pojawiają się kwiaty związane z kulturą Chin takie jak astry, piwonie czy chryzantemy, przekształcone jednak przez europejskich malarzy. W skład motywu wchodzą także owoce – inspirowane granatami lub brzoskwiniami. Jednak wychodzące spod pędzla malarzy kobaltem pracujących w Miśni stylizowane wzory stawały się z biegiem lat coraz bardziej uproszczone i przypominające dobrze znane… cebule. Wzór zaczęto nazywać „cebulowym,” a naczynia zdobione nim wytwórnia w Miśni produkuje do dzisiaj. Można zaryzykować stwierdzenie, że to najpopularniejszy w historii europejskiej porcelany motyw zdobniczy. Jego najczęściej stosowanym wariantem jest ten malowany wyłącznie w technice kobaltu podszkliwnego, na wilanowskiej filiżance został on jednak uzupełniony o dodatkowe elementy malowane naszkliwnie i złocone.

Jak powstało naczynie? Niebieskie elementy zostały namalowane na jego powierzchni tlenkiem kobaltu po pierwszym wypale (tzw. wypale na biskwit). Technika ta jest trudna ze względu na niemożliwość poprawek – chłonna glina od razu „wypija” wodę zawartą w farbie i pociągnięcia pędzlem nie da się usunąć. Pod tym względem bywa ona porównywana do akwareli. Następnie filiżankę pokryto przezroczystym szkliwem i wypalono po raz drugi. Pozostałe elementy zostały namalowane czerwoną farbą naszkliwną, i utrwalone w kolejnym wypale. Ostatecznym etapem było zdobienie złotem, po którym filiżanka była gotowa.