Pisanka

Pisanka to atrybut Świąt Wielkanocnych. Jajko zaś było symbolem życia, płodności, miłości i siły, a symbolika ornamentów na nim pisanych pełniła ważną rolę magiczną. Na Lubelszczyźnie jajka zdobiono najczęściej techniką batikową, polegającą na pisaniu wzoru roztopionym woskiem za pomocą pisaka wykonanego z blaszki w formie lejka osadzonego na patyku (patrz: E/1038/ML, E/1082/ML).

Według rodzaju ornamentów pisanki lubelskie można podzielić na dwie zasadnicze grupy: północną, w której przeważa wzór jednobarwny o prostych liniach, i południową, o wielobarwnych i licznych zdobieniach wolutowych; w środkowej części Lubelszczyzny wpływy grup przenikały się i występowały ornamenty wielobarwne o prostych liniach. Dodatkowo w bogatej zdobniczo grupie południowej, w zależności od terenu stosowania kolorystki i motywów, wyróżniono podgrupy: biłgorajską, zamojską, hrubieszowską i tomaszowską. Ta ostatnia charakteryzowała się tłem ciemnoczerwonym lub amarantowym z białymi i żółtymi zdobieniami lub tłem czarnym z białymi, żółtymi i czerwonymi zdobieniami; czasem tło bywało fioletowe lub niebieskie. Wśród motywów zauważalne są wpływy ruskie (motyw podkowy lub kaletki gorsetu, tak zwane bramki). Często pojawiały się figury ludzkie i zwierzęce, szczególnie kogut, jako symbol słońca, wiosny i płodności, który niekiedy ze stylizowanym „pawim” ogonem przypominał „żar-ptaka” z rosyjskiej twórczości ludowej.

W zbiorach etnograficznych Muzeum Narodowego w Lublinie znajduje się około 2500 pisanek wykonanych przez twórców z Lubelszczyzny. Większość z nich powstała w latach 1950–1980. Znacząca część (około 500 sztuk) – niestety nieznanego autorstwa, pochodzi z początku XX wieku. Ta pisanka należy do najstarszych.