Sobieski Jan (1682-1685), syn Jana III - portret

Królewicz Jan, syn Jana III z rodu Sobieskich (1629-1696) i Marii Kazimiery z domu de la Grange d’Arquien zwanej „Marysieńką” (1641-1716), przyszedł na świat w 1682 r., tuż przed wyprawą króla polskiego pod Wiedeń, na odsiecz miastu oblężonemu przez armię Osmańską (1683) pod dowództwem wielkiego wezyra Kara Mustafy Paszy. W listach, pisanych podczas wyprawy wiedeńskiej, monarcha wspomina o najmłodszym synu, lecz, ze zrozumiałych przyczyn, wspomina niewiele. Najmłodszy członek rodziny królewskiej zmarł dożywszy zaledwie dwóch lat. Dziś nie znamy przyczyn, zapewne zdrowotnych, przedwczesnego zgonu dziecięcia.

Na niniejszym portrecie malec został przedstawiony w wieku prawdopodobnie około roku. Wdzięcznie upozowany, bosy chłopczyk o niezwykle jasnej karnacji, siedzi na czerwonych poduszkach, z których spodnia, większa, w narożnikach jest ozdobiona złoconymi elementami w kształcie dorodnych kiści winogron, wycyzelowanymi na sposób jubilerski. Scena rozgrywa się przypuszczalnie na pałacowym tarasie (w Wilanowie?), gdzie posadzkę przykrywa wzorzysty, wielobarwny dywan. Po lewej stronie kompozycji zwiesza się kotara, uszyta z tkaniny wybarwionej na kolor ugrowy. Królewicz pozuje w antykizującym kostiumie, złożonym z powłóczystych tkanin: białej, koszulowej oraz drugiej, niebieskiej, a dopełnienie tego kostiumu stanowią starorzymskie symbole zwycięstwa: wieniec z liści wawrzynu na skroniach małego portretowanego i gałązka laurowa, trzymana przez niego w lewej rączce. W tle, za tralkami kamiennej balustrady, rozciąga się zadrzewiony, parkowy krajobraz, widoczny fragmentarycznie. Zręczne operowanie formą i bezbłędne wyczucie koloru wskazują na pędzel utalentowanego malarza dworskiego, nieznanego obecnie z imienia i nazwiska, będącego na usługach Sobieskich około 1683 r.

Obraz znajduje się w zbiorach Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie od 1977 r. (zakup).

Jan Sobieski (1682-1685), królewicz; Jan III (1629-1696), król Polski z rodu Sobieskich; Maria Kazimiera z domu de la Grange d’Arquien zwana „Marysieńką” (1641-1716), królowa Polski; antykizujący kostium; zadrzewiony, parkowy krajobraz; pałacowy taras (w Wilanowie?).

Agnieszka Woźniak-Wieczorek