Ludwik XV (1725-1774) - portret

Ludwik XV pozuje jak na monarchę przystało: wyprostowany jak struna z dumnie podniesionym czołem z ręką przy szabli. Chłopiec ubrany jest w pancerz z krótkimi naramiennikami spod których widać rękawy kasztanowego fraka ze srebrnymi haftami na odwiniętym mankiecie. Pod spodem widoczna przy szyi, w pasie i u dłoni biała koszula wykończona żabotem. Tors zdobi wstęga orderu Św. Ducha. Stroju dopełnia zlewający się z zielonkawym tłem, haftowany w złote lilie ciemnoszafirowy płaszcz. Włosy ciemne ułożone są w pukle i harcap.

Ludwik XV, zw. Ukochanym był królem Francji i Nawarry od 1715; synem Ludwika Małego Delfina i Marii Adelajdy Sabaudzkiej. Pierwsze osiem lat rządy regencyjne sprawował książę Filip II Orleański.

Obraz należy do serii portretów, których kompozycja wywodzi się z dużego portretu konnego Ludwika XV pędzla Jeana-Baptiste’a van Loo (1684-1745), namalowanego we współpracy z Charlesem Parrocelem (zamówiony w 1723 roku przez Surintendance dla Charlesa de Lorrain; Wersal, nr inw. MV3749). Ludwik jest przedstawiony w podobnej zbroi i podobnym upozowaniu. Powstało kilka całopostaciowych wersji (jedna jeszcze – z odmiennymi szczegółami tła – w Wersalu, kolejne np. w Nicei, Musée Chéret i Musée de Perpignan) oraz wiele powtórzeń w redukcji do popiersia prostokątnego lub owalnego. Raz po raz kolejne pojawiają się na rynku antykwarycznym (np. Sotheby’s, Londyn, 8 VII 2009, nr 43; Dorotheum, Wiedeń, 13 IV 2011, nr 540). Na portrecie wilanowskim nie uwidoczniono prawej ręki portretowanego (w oryginale wyciągniętej do przodu i wspartej na regimencie), spowijając ją szafirowym płaszczem z motywem złotych linii. Podobne zabiegi kompozycyjne stosowano i w innych wersjach (np. Royal Collection w pałacu Buckhingham, RCIN 402004;Christies, 14 XII 2000, nr 48).

Założycielem dynastii malarzy van Loo był Holender Jacob (1614-70), który – po zakończonej morderstwem awanturze w karczmie – został zmuszony do ucieczki z Amsterdamu. Jego syn Louis Abraham i wnukowie Jean-Baptiste i Carle-Andre zrobili karierę w Paryżu. Dołączyli do nich synowie Jeana-Baptise’a: Louis-Michel i Charles-Amedee-Philippe. Zanim Jean-Baptiste osiedlił się w Paryżu (1719), kształcił się we Włoszech u Benedetto Lutiego, podejmując głównie tematy religijne i mitologiczne. W latach 1737-42 przebywał w Anglii, gdzie odniósł sukces jako portrecista.

Dominika Walawender-Musz