Pejzaż arkadyjski

Widok na kotlinę między górami. Na pierwszym planie ukazane sylwetki ludzi w strojach antykizujących, oddających się beztroskiej zabawie zgromadzonych w cieniu rosłych drzew nad niewielkim jeziorkiem. Sielanka rozgrywa się w pobliżu posągu bożka Pana, którego rzeźba góruje nad horyzontem po lewej stronie wśród wysoko podciętych drzew. Przeciwwagę dla nich po prawej stronie stanowią wysokie szczyty gór. Wygląd zachmurzonego nieba wskazujący na mocne porywy wiatru wprowadza nastrój tymczasowości i specyficzne przeczucie zagrożenia lub czegoś niezwykłego mającego się wydarzyć.

Od początku identyfkacji w inwentarzach wilanowskich, obraz łączony jest z nazwiskiem Gasparda Dugheta, szwagra i przybranego syna Nicolasa Poussina, który od 1630 r. był mężem jego siostry, Anne-Marie Dughet. Gaspard przybrał sobie nazwisko słynnego szwagra, co wobec bliskości stylistycznej, wielu zapożyczeń i naśladownictw bywało przyczyną pomyłek atrybucyjnych. Gaspard specjalizował się w popularnym wówczas malarstwie pejzażowym, posługując się temperą, gwaszem i tradycyjną techniką olejną. Najczęściej malował italianizujące krajobrazy, często wzbogacane sztafażem biblijnym czy mitologicznym. Jego malarstwo nie wykazuje głębszych intelektualnych inspiracji, realizuje się w warstwie wizualnej jako rejestracja piękna natury. To dekoracyjne nastawienie przyniosło mu znaczny sukces, gdy miarą jego uczynić popularność i intratne zlecenia możnych rodów tamtej epoki (Colonnów, Doriów, Borghesów), duchowieństwa (kardynała Ottoboni, papieża Innocentego X., karmelici przy bazylice San Martino). Obrazami Gasparda Poussina zachwyciło się XVIII-wieczne brytyjskie kolekcjonerstwo. Jego sposób budowania i odczuwania krajobrazu malarskiego wywarł wielki wpływ nie tylko na malarstwo i sztukę ale i na kształt założeń parkowo-ogrodowych.

Obraz pochodzi prawdopodobnie ze zbiorów Augusta i Aleksandry Potockich, nabyty przed 1850 r.

Dominika Walawender-Musz