Tabula Regni Poloniae Ducatus Lithuaniae Ecc.

Tabula Regni Poloniae Ducatus Lithuaniae Ecc.

Mapa Rzeczpospolitej Obojga Narodów, fragmentu Rosji oraz basenu morza bałtyckiego odznacza się wysoką precyzją wykonania. Dokumentuje obszar Polski i Litwy w I. połowie XVIII wieku, czasów panowania Wettynów, Augusta II Moccnego oraz Augusta III (1697-1763). U góry znalazł się tytuł mapy: Tabula Regni Poloniae Ducatus Lithuaniae &c., a u dołu kartusz, w którym wyjaśniono autorstwa tego dokumentu kartograficznego. Podstawą była opublikowana w 1703 roku mapa autorstwa Guillaume’a de l’Isle’a (Delisle) (1675-1726), francuskiego kartografa, członka Académie des Sciences, założyciela nowoczesnej szkoły kartografii, dla której określanie punktów topograficznych poparte było obserwacją punktów na niebie. Delisle korzystał w swojej pracy nad mapą z materiałów źródłowych wykonanych przez osoby bezpośrednio związane z Rzeczpospolitą, o czym informuje w tekście kartusza, powtórzonym w tym fragmencie w omawianej tu, późniejszej edycji mapy: La Pologne Dressée sur ce qu'en ont donné Starovolsk, Beauplan, Hartnoch, et autre Auteurs. Rectifee pars les Observations d'Hevelius. Wymienionymi twórcami byli Szymon Starowolski (1588-1656), historyk i pisarz, Guillaume le Vasseur de Beauplan (1600-1675), francuski inżynier wojskowy i kartograf, Krzysztof Hartknoch (1644-1687), historyk Prus oraz Jan Heweliusz (1611-1687), uznany gdański astronom. Jak objaśnia zacytowany powyżej opis z kartusza, obserwacje Heweliusza pozwoliły na uściślenie zebranego przez Delisla materiału kartograficznego. Prezentowana edycja ze zbiorów wilanowskich, oparta na mapie Delisle’a, wydana została w Amsterdamie przez duet J. Covens & C. Mortier (Johannes Covens i Cornelis Mortier), który działał od roku 1721. Ojciec Cornelisa otrzymał licencję na publikację w Niderlandach Północnych (Holandia), map opracowanych przez kartografów francuskich. Przywilej ten przejął kolejno jego syn działający w spółce z Covensem. Ich zakład znajdował się w Amserdamie, tam też wyszła spod prasy drukarskiej niniejsza mapa.

Rzeczpospolita Obojga Narodów, Wettynowie, de l’Isle (Delisle), Szymon Starowolski, Guillaume le Vasseur de Beauplan, Jan Heweliusz, Amsterdam, Niderlandy Północne, kartografia