Talerz z chryzantemami, motylami i powojem

Zainteresowanie Europejczyków i Amerykanów dalekowschodnią emalią wykorzystano w Japonii. Szczyt artystycznych i technologicznych możliwości Japończycy osiągnęli w latach osiemdziesiątych XIX stulecia. Okres ten nazywany bywa złotym wiekiem japońskiej emalii komórkowej. Powstawały emalie o niedościgłej precyzji wykonania, wyrafinowanej kolorystyce i zdobnictwie, przeznaczone na eksport do Europy i Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, gdzie cieszyły się i nadal cieszą się wielką popularnością. Ten wysoki poziom japońskiego emalierstwa trwał aż do drugiego dziesięciolecia wieku XX. Wyroby emalierskie z Kraju Kwitnącej Wiśni prezentowane były na wielkich wystawach światowych na przełomie XIX i XX wieku wzbudzając zainteresowanie nie tylko koneserów sztuki dalekowschodniej, ale także artystów. Sukces japońskiego emalierstwa wynikał m.in. z tego, że Japończycy dodali więcej wyrazu bogactwu barw, jakie zaczerpnęli z chińskich wyrobów emaliowanych. Zmiany kompozycji związane były ze zmianami technologicznymi, które umożliwiły tworzenie większych gładkich powierzchni bez konieczności stosowania gęstej siatki drucików. W ostatniej ćwierci XIX wieku Namikawa Yasuyuki i niemiecki chemik Gottfried von Wagner opracowali nową emalię o większej przyczepności. Dlatego można było tworzyć kompozycje asymetryczne, z częścią pozostawioną bez dekoracji, zgodnie z tradycyjną estetyką japońską.

Motyl (chō) jest symbolem szczęśliwego związku, dlatego często służy w Japonii jako dekoracja weselna. Wcześniej był niezwykle popularnym motywem zdobniczym. Motyl bywa też symbolem ulotności, nietrwałości życia. Japończycy wierzyli, że w każdym motylu zamknięta jest dusza człowieka zarówno żyjącego, jak i zmarłego, dlatego motyw ten często pojawiał się na shini-e,drzeworytach upamiętniających niedawno zmarłych wybitnych artystów.

Katarzyna Paczuska