Potocki Mikołaj (ok.1593-1651) - portret

Hrabia Mikołaj Potocki herbu Pilawa, późniejszy kasztelan krakowski i hetman wielki koronny, urodził się około 1593 r. jako syn Jakuba Potockiego, wojewody bracławskiego, i jego pierwszej małżonki, Jadwigi z domu Prusinowskiej. Zmarł 20 listopada 1651 r., prawdopodobnie (według Stanisława Oświęcima, autora Dyaryusza 1643-1651 [Kraków 1907]) w Chmielniku (nad Bohem?).

Na niniejszym portrecie ze zbiorów wilanowskich został ukazany na tle ciemnego wnętrza, w ujęciu całopostaciowym, w postawie stojącej (zwrot postaci 3/4 w lewo, głowa wprost), w starszym wieku, znamionowanym przez siwiznę na głowie, którą przykrywa czerwona mycka oraz siwe wąsy. Odziany jest w długi żupan w kolorze zielononiebieskim (o ciemnym tonie), zapięty na gęsty rząd drobnych, metalowych guzików, przepasany dwubarwną pasiastą tkaniną, na który narzucono czerwoną delię, oblamowaną czarnym futrem. Dopełnienie staropolskiego ubioru portretowanego stanowią żółte, safianowe buty.

Lewą rękę hrabia trzyma na rękojeści karabeli, w prawej dzierży złotą, wysadzaną kamieniami, buławę hetmańską. Z lewej strony, na stole przykrytym wzorzystą, wielobarwną makatą, obrzeżoną frędzlami, spoczywa szlachecka czapka – kołpak, barwy czerwonej, obrzeżony ciemnym futrem i udekorowany trzęsidłem (wyrobem jubilerskim imitującym pióra).

W zbiorach Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie znajduje się drugi całopostaciowy portret hetmana Mikołaja Potockiego, namalowany przez nieznanego malarza - por. nota dotycząca obrazu (nr inw. Wil.1244).

Mikołaj Potocki herbu Pilawa (ok. 1593-1651), hrabia, kasztelan krakowski, hetman wielki koronny; Jakub Potocki, hrabia, wojewoda bracławski; Jadwiga Potocka z domu Prusinowska, hrabina; karabela; buława hetmańska; kołpak; safianowe buty; staropolski ubiór.

Agnieszka Woźniak-Wieczorek