Kufel z monetami

W 1. połowie XVI wieku złotnicy niemieccy wprowadzili nowy sposób zdobienia srebrnych naczyń wmontowanymi monetami. Przez następne trzy stulecia warsztaty złotnicze w Niemczech, Austrii i Polsce wykonywały tak dekorowane kielichy, kufle, dzbany, misy i inne kosztowne przedmioty na zamówienie zamożnych klientów. Naczynia tego typu nie były używane przy stole; te cenne precjoza miały jedynie cieszyć oczy, zdobić i dodawać splendoru wnętrzom domów. Służyły jako dary za zasługi w służbie państwowej, trofea dla zwycięzców w zawodach – na przykład strzeleckich – były też mile widzianymi prezentami z okazji uroczystości rodzinnych. Przekazywane z pokolenia na pokolenie, eksponowane w specjalnie do tego służących meblach stawały sią pamiątką dziejów rodu, a jednocześnie lokatą kapitału na ciężkie czasy. 

Kufel wyróżnia się niecodzienną formą ucha, która zdaje się wskazywać, że złotnik tak je rozbudował, żeby pomieścić jak najwięcej monet. Zostały one zwrócone do lica rewersami, na których widnieje herb Saksonii – biegnący koń. Jego sylwetka staje się przez to głównym motywem dekoracyjnym. Opatrzony został znakiem miejskim i monogramem autora, dzięki czemu wiadomo, że jego twórcą jest Matthes Francke – złotnik działający w Głogowie na Śląsku w latach 1687–1701. Nie ma na nim roku powstania, ale ramy czasowe można ustalić, biorąc pod uwagę daty bite na monetach i daty życia złotnika. Najpóźniejsza z wykorzystanych monet została wybita w 1687 roku, złotnik zmarł cztery lata później.

Barbara Czajkowska