Widok Wspaniałego Placu św. Marka w Wenecji (vue d'optique)

Grafika ukazująca fragment Wenecji należy do grupy popularnych w XVIII wieku rycin o charakterystycznej, horyzontalnej dominancie kompozycyjnej, zwanych vue’optique – to znaczy – widok perspektywiczny. Określony sposób ich kompozycji, szeroki kąt ujęcia widoku, wyraźnie podkreślone motywy architektoniczne, częściowe podkolorowanie wybranych elementów, oraz umieszczany zazwyczaj ponad sceną tytuł pisany w lustrzanym odbiciu, składały się na obraz, którego obserwacja poprzez odpowiednie narzędzia optyczne tworzyła wrażenie przestrzennej głębi. Narzędziem, które współtworzyło z rycinami vue d’optique efekt widoków trójwymiarowych był tzw. zograskop. Składał się z umieszczonej na wysokości ok 45 cm., oprawionej w prostokątną ramę okrągłej soczewki, połączonej z ruchomą plakietą z lustrem. Obserwacja poprzez soczewkę odbicia leżącej przy zograskopie ryciny (w układzie do góry nogami) tworzyła złudzenie przestrzennego widoku ukazanego miejsca. Stąd też zapewne chętnie uwieczniano w widokach perspektywicznych słynne europejskie rezydencje, place lub ogrody.

Prezentowana rycina posiada ponad sceną pisany odwrotnie tytuł, który brzmi: LA PLACE ST MARC, wskazując którą z części miasta nad laguną adriatycką uwiecznił francuski wydawca Louis-Joseph Mondhard, działający w Paryżu, przy ulicy St. Jacques. W pierwszym planie zacumowane są gondole, dalej widok otwiera się poprzez dwie kolumny z figurami świętych patronów miasta – Marka (pod postacią Lwa, symbolu Marka ewangelisty) oraz Teodora. Widok obszernego placu, w którym autor ryciny ukazał stojące lub spacerujące postaci, dające wyobrażenie o proporcji odtwarzanej przestrzeni, zamykają z trzech stron monumentalne gmachy – m.in. Palazzo Ducale (Pałac Dożów), biegnące wzdłuż placu Stare i Nowe Prokuracje, a także katedra św. Marka i  dzwonnica pod wezwaniem tego świętego.

Ryciny w typie vue d’otpique pozwalały na oglądanie, poprzez złudzenie optyczne, uwiecznionych miejsc w układzie trójwymiarowym. Popularność tego typu druków przypadła na II połowę XVIII/pocz. XIX wieku, pokrywając się z czasem wielkiej popularności tzw. grand tour – podróży o profilu edukacyjnym i formacyjnym dla przedstawicieli europejskiej arystokracji. Jedną z form utrwalania wrażeń z takich podróży – poza spisywaniem diariuszy – było gromadzenie widoków, najczęściej w formie rycin, miejsc oglądanych w drodze.

rycina, obraz trójwymiarowy, zograskop, widok perspektywiczny, vue d’optique, Louis-Joseph Mondhard, Palazzo Ducale, Stare Prokuracje, Nowe Prokuracje