Adam Ważyk

Adam Ważyk (1905–1982) – poeta, prozaik, eseista, tłumacz. Warszawiak. Ze stolicą, jej życiem kulturalnym i literackim związany był od zawsze, podobnie jak jego starsi bracia: Saul Wagman, tłumacz i redaktor dziennika „Nasz Przegląd” oraz Leon Trystan, reżyser. Przed wojną żył z recenzji filmowych pisywanych do „Naszego Przeglądu”. Wydał dwa tomiki poetyckie („Semafory”, 1924; „Oczy i usta”, 1926), w których inspirował się twórczością poetów francuskich, Apollinaire'a i Maxa Jacoba, oraz kilka powieści.

Drugą wojnę światową Ważyk spędził najpierw we Lwowie (1939–1941), a później w Związku Radzieckim, gdzie został członkiem Związku Patriotów Polskich i oficerem politycznym w 1. Armii Wojska Polskiego. W 1943 r. wydał w Moskwie tom poetycki „Serce granatu”, w którym znalazły się poruszające wiersze dla do pozostałej pod okupacją niemiecką żony, malarki Gizeli Szejnman-Ważyk (1912–1943).

Ten zwolennik socrealizmu, konsekwentnie realizujący linię Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, w 1955 r. opublikował „Poemat dla dorosłych”, który stał się symbolem odwrotu od stalinizmu i zapowiedzią Października 1956 r. Po Odwilży Ważyk nie wrócił do polityki (choć w 1964 r. podpisał „List 34”, w roku 1968 protestował przeciwko represjom wobec studentów zaś w 1980 r. dołączył do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami). Publikował tomy poetyckie, wydał wspomnienia „Kwestia gustu” (1966), zajął się też przekładami poezji łacińskiej, francuskiej i rosyjskiej (jest m.in. autorem kompletnego przekładu „Eugeniusza Oniegina”).

Na fotografii Krzysztofa Gierałtowskiego z 1972 r. w gabinecie-bibliotece w mieszkaniu przy Alei Róż w Warszawie nie widzimy już politycznego działacza, lecz starego poetę.

Renata Piątkowska