Jan III Sobieski (1629-1696) - portret alegoryczny

Urodzony w Żyżmorach w dawnym powiecie trockim (Litwa) Józafat Ignacy Łukaszewicz (przed 1789-1850) w latach 1819-30 był nadwornym malarzem wielkiego księcia Konstantego Pawłowicza Romanowa (1779-1831), który do 1830 r. (od 1815) pełnił funkcję naczelnego wodza armii Królestwa Polskiego. Historyzujący portret alegoryczny króla Polski z rodu Sobieskich Jana III (1629-1696) na słynnym polu bitewnym pod Wiedniem (1683) Łukaszewicz namalował kilka lat przed śmiercią (data na sygnaturze: 1847 r.) - swobodnymi pociągnięciami pędzla, zarazem zachowując tradycjonalizm w dynamice układu kompozycyjnego, operując także powtarzalnymi formami i dość płaskim modelunkiem światłocieniowym. Specjalizował się przede wszystkim we współczesnej tematyce wojennej i scenach rewii wojskowych, malarstwie portretowym (w tym miniaturowym) i religijnym. Po 1830 r. większe miejsce w jego twórczości zajęły pejzaże.

„Wilanowskie” dzieło Litwina przedstawia w centrum kompozycji mocarną sylwetkę polskiego władcy, maszerującego na białym rumaku (okrytego ozdobną kapą), w pełnym rynsztunku bojowym, dzierżącego w prawej ręce wodzowską buławę. Lwa Lechistanu otaczają: po lewej stronie - niedobitki armii osmańskiej, po prawej – skłębione sylwetki poległych Turków, ścielące się u podnóża fragmentu murów, widocznego na tle chmurnego nieba.

Obraz został zakupiony do zbiorów Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie w 1972 r.

Jan III (1629-1696), król Polski (od 1674); Józafat Ignacy Łukaszewicz (przed 1789-1850); wielki książę Konstanty Pawłowicz Romanow (1779-1831), naczelny wódz armii Królestwa Polskiego (w latach 1815-1830); pole bitewne pod Wiedniem (1683); Lew Lechistanu.

Agnieszka Woźniak-Wieczorek