Naczynie na musztardę

Porcelanowe naczynie w formie beczułki wspartej na czterech nóżkach o kształcie zwierzęcych kopytek, umieszczone na stałe na podstawce w formie półmiska. Tak na podstawce, jak i samym naczynku namalowano naszkliwnie owoce, grzyby i orzechy uzupełnione złoceniem. Naczynku brakuje pokrywki, w zbiorach Ermitażu zachowało się jednak identyczne w formie, ale o odmiennej dekoracji malarskiej, z zachowaną pokrywką o interesującym kształcie. Uformowano ją w kształt muszli wypełnionej winogronami. Musztardę doprawiano z użyciem moszczu winogronowego, a później dojrzewała w beczkach – co tłumaczy ciekawy kształt pojemniczka i pokrywki. Musztardniczka powstała w słynnej manufakturze miśnieńskiej najprawdopodobniej około roku 1770, o czym świadczą skrzyżowane miecze z punktem malowane podszkliwnie na podstawce.

Naczynia na musztardę były produkowane w Miśni już od samych początków wytwarzania porcelany w tej manufakturze. Musztardniczki stanowiły nieodzowny element tzw. plat de menage, czyli kompletów naczyń ustawianych na środku stołu podczas posiłków, służących do indywidualnego doprawiania podawanych potraw. W ich skład wchodziły zawsze naczynia na olej, ocet, musztardę i cukier puder oraz kosz na cytryny. Takie komplety stanowiły zwykle najbardziej dekoracyjny element serwisu. Kształty wczesnych musztardniczek były jednak odmienne od naczynia wilanowskiego – były to niewielkie dzbanuszki z krótkim dziobkiem i wcięciem na łyżeczkę – można było zarówno musztardę wylać, jak i nałożyć sobie za pomocą sztućca.

Z naczyniem można łączyć zapis w inwentarzu wilanowskim z 1867 roku, w dziale porcelana pojawia się zapis: Dwie baryłki do Musztardy Rubli 2.

Agnieszka Żuber