
Salon Kolumnowy
„Pokoy w Kolumnach Marmurowych N 19”, „Pokój Kolumnowy Jonicki”, „Salon Kolumnowy”, „Sala jadalna pod latarnią”
Muzeum – Zamek w Łańcucie
Jest częścią kolekcji: Wnętrza
Nazwy historyczne: „Kaplica” (1805 r.); „Kaplica w Wieży” (1855 r.); „Salka w Wieży” (1933 r.).
Nazwy inne: Dawna Kaplica.
Czas powstania: 1629 – 1642 (?); do k. XVIII w. – wyposażenie nieznane; lata 1800 -1801 – wyposażenie częściowo zachowane; odnowione XIX/XX w
Architekci: Chrystian Piotr Aigner (lata 1802 – 1805); Amand Luis Bauqué, Albert Pio (XIX/XX w.).
Artyści: Fryderyk Bauman (1802 – 1805 r., sztukaterie).
Dawna Kaplica, zwana w okresie międzywojennym Salką w Wieży, mieści się w południowo - zachodniej baszcie łańcuckiego zamku wzniesionej w trakcie budowy „palazzo in fortezza” w latach 1629 – 1642. Jest to jedna z czterech „puntone” przylegających do naroży mieszkalnego „palazzo”. Szczegóły przeznaczenia i wystroju tego pomieszczenia sprzed 1800 r. nie są znane.
W czasach Izabeli z Czartoryskich i Stanisława Lubomirskich baszta łączyła się przejściem z dużą „Salle” leżącą w amfiladzie zachodniej. Naprzeciwko wejścia w grubości muru umieszczona była kręcona klatka schodowa. Pomieszczenie doświetlały cztery okna.
Na skutek modernizacji łańcuckiej rezydencji w czasach ostatnich Lubomirskich, kontynuowanej przez Izabelę Lubomirską także po śmierci męża w 1783 r. i po powrocie z zagranicy w 1891 r., południowo-wschodnia baszta została zaadaptowana na kaplicę. Jej projekt, na zlecenie Księżnej Marszałkowej, wykonał ok. 1800 r. Chrystian Piotr Aigner, a ozdobił stiukami pracujący w Łańcucie od 1801 r. Fryderyk Bauman. W zmienionym układzie komunikacji zlikwidowano dotychczasowe narożne wejście do baszty, a w miejsce okna wschodniego przebito drzwi prowadzące z Jadalni Wielkiej dobudowanej w latach 1802 – 1805 przy południowej – na przedłużeniu zachodniej elewacji zamku. Zamurowano także okno północne likwidując głęboką wnękę.
Kaplica „sztukatorską robotą przezdobiona” powstała w latach 1802 – 1805. Na jej wyposażeniu znajdował się ołtarz „Mensa z mozaiki zielonej - na gradusie mozaiki porfirowej stojąca z gradusem marmuru czarnego krzeszowickiego”. W nastawie umieszczono owalny, olejno na płótnie malowany obraz „wyobrażający Madonnę z małym Chrystusem, oraz dwa Cherubiny obok stojące w ramach snycerskiej roboty wyzłacanych”. Wyposażenie uzupełniał komplet paramentów oraz szat liturgicznych.
Po śmierci Izabeli Lubomirskiej w 1816 r., gdy zamek łańcucki stał się własnością jej wnuka Alfreda I Potockiego, wystrój Kaplicy nie zmienił się: „Z Sali białej na prawo wchodzi się do baszty, gdzie jest Kaplica – sklepiona, ozdobiona sztukaterią, mająca okno jedno, posadzkę płytami marmurowemi wyłożoną.” Wnętrze doświetlone było jedynie przez okno południowe, gdyż zachodnie przysłaniała nastawa ołtarza.
Po śmierci Alfreda II w 1889 r., w trakcie przebudowy zamku prowadzonej dla Elżbiety i Romana Potockich w latach 1889 – 1912 według projektów Amanda Luisa Bauqué i Alberta Pio, Kaplica straciła charakter wnętrza sakralnego, tym bardziej, że na parterze inna zamkowa kaplica.
Wnętrze klasycystycznej Kaplicy Aignera przykrywa sklepienie kopułowe wypełnione rozetami w kasetonach, z palmetową rozetą w szczycie. Czytelny podział architektoniczny ścian wyznacza naprzemienny rytm prostokątnych płycin i półkoliście zamkniętych wnęk. W południowej i zachodniej umieszczone są okna. W miejscu dawnego okna północnego znajduje się płytka nisza, a we wnęce wschodniej – drzwi wejściowe prowadzące z Wielkiej Jadalni. Wydatny gzyms kroksztynowy wieńczy ściany scalając je z kopułą. W dekoracjach sztukatorskich zastosowano ornamenty charakterystyczne dla dojrzałego klasycyzmu. Obramienia płycin ściennych i archiwolty łuków wnękowych ozdobiono kimationem i ornamentem perełkowym (astragal). W impostach łuków zastosowano ornament falowy. W dekoracji gzymsu użyto motywów liści lauru, wolich oczu (kimation joński) i astragalu. Posadzka ułożona jest w szachownicę z płyt czarnego i białego marmuru. Wnętrze doświetla żyrandol z pocz. XX w.
Opis:
Podstawowa bibliografia:
• Kossakowska – Szanajca Zofia, Majewska – Maszkowska Bożena, Zamek w Łańcucie, Warszawa 1964.
• Majewska - Maszkowska Bożena, Mecenat artystyczny Izabelli z Czartoryskich Lubomirskiej, Warszawa 1976.
• Omilanowska Małgorzata, Jakub Sito, Łańcut i okolice, [w]: Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1994.
• Potocka Elżbieta, Łańcut - wspomnienia od roku 1885 do roku 1915, [Pamiętnik, maszynopis w zbiorach Muzeum-Zamek w Łańcucie].
• Piotrowski Józef, Zamek w Łańcucie, Lwów 1933.
Opracowanie:
Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967
Rodzaj obiektu
wnętrza
Właściciel
Muzeum - Zamek w Łańcucie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
Muzeum – Zamek w Łańcucie
Muzeum – Zamek w Łańcucie
XVII wiek
Muzeum – Zamek w Łańcucie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Okręgowe w Toruniu
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna
0/500
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Zarządzaj plikami cookies:
Ten rodzaj plików cookies jest niezbędny do funkcjonowania serwisu. Możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki tak, aby je zablokować, jednak strona nie będzie wtedy działała prawidłowo.
WYMAGANE
Służą do pomiaru zaangażowania użytkowników i generowania statystyk na temat serwisu w celu lepszego zrozumienia, jak jest używany. Jeśli zablokujesz ten rodzaj cookies nie będziemy mogli zbierać informacji o korzystaniu z serwisu i nie będziemy w stanie monitorować jego wydajności.