Pałac Carski w Kijowie

Pałac Carski w Kijowie, znany również, jako Maryjski lub Maryński to barokowa rezydencja położona na prawym brzegu Dniepru. Pałac został zbudowany w latach 1744-1752 na zlecenie carycy Elżbiety. Zaprojektował go w stylu barokowym włoski architekt Francesco Bartolomeo Rastrelli przy współudziale uczniów pod kierownictwem Iwana Miczurina. Inicjatorka budowy nie zdążyła nacieszyć się pałacem. Zagościła w nim dopiero caryca Katarzyna II w 1787 roku. Od końca XVIII wieku pałac był wykorzystywany, jako siedziba generał-gubernatora kijowskiego. Z biegiem lat budowla podupadła. Został odnowiony w 1870 roku na polecenie cara Aleksandra II. Renowację przeprowadził Kirył Majewski na podstawie pierwotnych planów i dawnych rysunków. Nazwę Pałac Maryjski założenie otrzymało cześć małżonki cara Marii Aleksandrowny. To dzięki jej życzeniu na terenie przylegającym do pałacu od strony południowo wschodniej założony został park. Zaprojektował go A. G. Niedzielski na miejscu, gdzie wcześniej znajdował się plac przeznaczony na parady wojska. 

Zdjęcie przedstawia pałac ponad 20 lat po rekonstrukcji. Na jego dziedzińcu porosły wysokie smukłe drzewa, prawdopodobnie topole. Fotografię wykonano od strony Parku Maryjskiego.

Album Widoki Kijowa - Виды Киева [Vidy Kieva] wydała firma Leona Idzikowskiego, działająca w Kijowie od 1858 aż do 1918 roku, kiedy została przejęta przez władze bolszewickie. Po śmierci właściciela w 1865 roku księgarnię i wydawnictwo prowadziła jego żona Hersylia z Buharewiczów. Przez 32 lata jej zarządzania (do 1897 roku) oficyna wydawnicza znakomicie się rozwinęła, stając się jedną z największych w branży we wschodniej Europie. Firmą kierował również syn Władysław Idzikowski do 1920 roku. Wydawnictwo utrzymywało ożywione kontakty z księgarniami zachodnimi. Filię w Warszawie otwarto przy ulicy Marszałkowskiej 119 w 1911 roku, a następnie przeniesiono w Aleje Jerozolimskie pod nr 18. Przy siedzibie głównej w Kijowie w prestiżowej alei Kreszczatik działała czytelnia dla klientów. Firma prowadziła również biuro koncertowe i galerię artystyczną.

Autorem zdjęć w albumie Widoki Kijowa jest Franciszek de Mezer (1830-1922), kijowski malarz i fotograf. Zasłynął i przeszedł do historii jako mistrz wysokiej jakości zdjęć, dokumentalista starego Kijowa. Był oficjalnym fotografem Uniwersytetu św. Włodzimierza w Kijowie. Jego atelier, podobnie jak księgarnia Leona Idzikowskiego, również mieściło się przy Kreszczatiku.

Album znajdujący się w zbiorach Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie zawierający zestaw dwunastu luźnych kart jest pewnym wyborem z bogatej twórczości Franciszka de Mezera. Jego widoki Kijowa były dystrybuowane przez wydawnictwo Leona Idzikowskiego prawdopodobnie w dużych ilościach jako popularna pamiątka z podróży lub upominek, co nie ujmuje jakości ani fotografiom, ani też elegancji twardej kopertowej oprawy w płótnie w kolorze bordo z tłoczonymi białymi literami.

Album powstał w pomiędzy 1888 a 1893 rokiem, o czym można wnioskować na podstawie fotografii. Jedna z nich przedstawia pomnik Chmielnickiego na Placu Sofijskim odsłonięty w 1888 roku, inna zaś zabudowania cerkwi pw. śś. Piotra i Pawła, które w 1893 roku zburzono w celu wzniesienia nowej świątyni.

Każde z dwunastu zdjęć naklejone jest na sztywną kartę z nadrukowaną bordiurą o geometrycznym wzorze. Poniżej tej ozdobnej ramki znajduje się tłoczony znak firmowy fotografa „Fr. De Mezer A Kieff” – znak artysty fotografa. Na rewersie karty naklejony jest znak oficyny wydawniczej Leona Idzikowskiego w kształcie palety malarskiej z napisem: Librairie, Magasin de Musique et Salon Artistique Léon Idzikowski Kieff Maison Popoff.

Ewa Mostowicz-Kapciak