Naczynie na wino jia

W dawnych Chinach przedmioty wykonane z brązu uważano za jedne z najcenniejszych obiektów. Brąz był materiałem przeznaczonym do „wyższych celów”. Wpływ na taką ocenę miała nie tylko skomplikowana obróbka, lecz także atrakcyjna wizualnie struktura materiału pobudzająca zmysł dotyku. Wykonywane w starożytności ze stopu miedzi i cyny naczynia obrzędowe, narzędzia, broń i instrumenty muzyczne pokrywa dziś zielonkawa patyna. Natomiast bezpośrednio po odlaniu i wypolerowaniu przedmioty te błyszczały niczym pokryte złotem. Trójnogi, puchary, kielichy, misy, dzbany itp. były zarówno symbolem władzy, jak i statusu majątkowego osoby, która je posiadała. Ich produkcja oraz użytkowanie było ściśle związane z li, czyli w najprostszym tłumaczeniu - rytuałem, który (według pierwszego chińskiego słownika Shuowen Jiezi ok. 100 r.) związany był z składaniem ofiar przed ołtarzem (najprawdopodobniej duchom przodków). Naczyń takich jak pojemniki na jadło i trunki wykorzystywano na rytualnych bankietach, na których umarli „łączyli" się z żywymi.

Prezentowane naczynie pochodzi prawdopodobnie z późnego okresu Shang. Na brzuścu trójnogu widoczna jest dekoracja z wzorem taotie, który był popularnym motywem dekoracyjnym na większości rytualnych naczyń. Wzór ten, który pojawił się już na początku okresu Shang ma cechy bestii, tj. wyłupiaste oczy, uszy, grymas ust, rogi i pazury. Przedstawienie to nie wiąże się z konkretnym zwierzęciem. Jia wykonano metodą na wosk tracony, co pozwoliło na drobiazgową dekorację naczynia. Metoda ta polega na wykonaniu woskowego modelu, na który nakłada się warstwy gliny, wypełniając szczegóły dekoracji. Na górze i na dole formy pozostawiano otwory. Gdy wyschła, wypalano ją. W czasie tego etapu produkcji wosk wypływał z wnętrza formy przez otwory. Następnie do pustej formy wlewano płynny brąz. Po ostudzeniu glinianą formę rozbijano. Dzięki temu wykonywane tą metodą naczynia są unikatowe. Na koniec naczynie polerowano.

Katarzyna Paczuska