Czara czerwonofigurowa

Niska czarka z dwoma uchwytami (zwanymi imadłami) służyła do picia wina. Naczynie wykonano z czerwonawej glinki i ozdobiono w technice czerwonofigurowej. Czasza naczynia zachowała się do naszych czasów w całości, ale bez uchwytów, które zostały zrekonstruowane. Uzupełniono także trzy duże szczerby na krawędzi czary.

Pod uchwytami naczynia namalowano palmety – jeden z popularniejszych motywów dekoracyjnych na ceramice greckiej. Natomiast przestrzenie pomiędzy uchwytami wypełniają dwie, bardzo podobne do siebie scenki. W obydwu przedstawiono dyskobola trenującego pod czujnym okiem pajdotriby – trenera. Malarz zróżnicował obie scenki – każda z nich pokazuje inną fazę poprzedzającą rzut dyskiem. Wnętrze czarki nie zostało ozdobione w technice czerwonofigurowej, a jedynie za pomocą wyciśniętych w glinie motywów geometrycznych. Taki sposób dekoracji był tańszy i szybszy, a naczynia dekorowane w tej sposób pojawiają się około połowy V w. p.n.e.. Już w IV w. dominują naczynia firnisowane (czyli pokrywane czarnym firnisem) w całości.

Jak powstawała ta starożytna czara? Najpierw pożądany kształt wytoczono na kole garncarskim, doklejając jedynie uchwyty. Po lekkim podeschnięciu malarz szkicował na jej powierzchni zaplanowaną dekorację. Następnie obrysowywał elementy, które miały pozostać czerwone, cienką linią firnisu, czyli delikatnej, oczyszczonej glinki bogatej w żelazo. Później wypełniał resztę tła kolorem, a także domalowywał detale figur (takie jak rysy twarzy czy szczegóły anatomii lub ubioru). Tak przygotowaną i dobrze wysuszoną czarkę wkładano do pieca, gdzie podlegała najpierw wypałowi z dostępem tlenu. W pewnym momencie otwory pieca zatykano, w ten sposób blokując dostęp tlenu do środka. Dzięki jego brakowi żelazo zawarte w glinkach zmieniało kolor z czerwonego na czarny. W kolejnej fazie tlen ponownie wpuszczano do środka – wtedy części nieosłonięte firnisem odzyskiwały naturalny kolor gliny. Po powolnym wystudzeniu pieca czarka była gotowa.

Agnieszka Żuber, na podstawie badań W. Dobrowolskiego

„Wazy Greckie Stanisława Kostki Potockiego”, Warszawa 2007.