Kobieta - portret

Ukazaną na ciemnym tle kobietę z mroku wydobywa mocne światło, dzięki któremu artysta mógł uwiecznić szczegóły jej ubioru. Zaczesane do góry kasztanowate włosy zdobi złote upięcie. Na szyi obwiedzionej białym kołnierzem z koronką widnieje potrójny naszyjnik z pereł ze złotym medalionem. Ujęcie modelki (poza, charakterystyka) jest mało porywające, sztampowe, jednak obraz posiada niemałą wartość dokumentacyjną, zwłaszcza w zakresie kostiumologii.

Obraz pochodzi prawdopodobnie z kolekcji roskiej, której burzliwe dzieje zasługują na szczególną uwagę. Majtek Roś, położony nad malowniczą rzeką Rosią (dopływem Niemna) już od XVI w. należał do możnych rodów polskich. Początkowo właścicielami byli Chodkiewiczowie, którzy sprzedali ją Borkowskim. Później przejmowali ją kolejno: Hlebowicze, Katarzyna Sapieżanka (żona Stefana Mikołaja Branickiego herbu Gryf, a w XVIII w. przeszła w ręce Potockich. Joachim Potocki, mąż Teresy Sapieżanki, otrzymał ją drogą dziedzictwa żony. Następnie panią na Rosi został ich córka, Krystyna, małżonka Piotra Potockiego, starosty szczerzeckiego, ostatniego polskiego posła do Turcji. W wieku XIX majątkiem władali ich synowie: Feliks i Jan; a później ich wnuk, syn Jana – Herman, żonaty z Antoniną z Mokronowskich. Wreszcie w 1853 r. syn Hermana i Antoniny – Stefan – założył tu w roku 1853 ordynację, zatwierdzoną przez cara Mikołaja II w 1906 r. Po jego śmierci w 1910 r. Roś zapisano jego ciotecznemu wnukowi, Adamowi Branickiemu.

2 VIII 1915 r. z Rosi do Homla (gdzie przybyły 28 VIII) wysłano 66 skrzyń drewnianych, w których były m.in. obrazy. W 1918 r. zostały one przewiezione do pałacu Paskiewiczowej w Homlu, gdzie urządzono Muzeum Narodowe. Tam odbyła się wystawa mienia Branickiech, w tym 199 obrazów (4-14 VIII 1919). Po czym zbiory malarstwa (i częściowo inne) wywieziono do Moskwy. Gdy 17 VIII dokonywano spisu obrazów, by wydać je stronie polskiej, brakowało 23. W roku 1924 do Wilanowa przybyło 176 obrazów pochodzących z tej kolekcji. Szacuje się, że zespół roski liczy dziś 130 obrazów. W skład jego wchodzi malarstwo polskie i obce od XVI w., także kopie. Tematyka różnorodna: portrety, martwe natury, malarstwo religijne, historyczne i mitologiczne.