Bilet Kasowy Księstwa Warszawskiego - 5 talarów

Idea ponownego wprowadzenia do obiegu pieniądza papierowego od początku spotykała się z problemem braku zaufania społeczeństwa. Wynikało to ze złych doświadczeń z pieniędzmi papierowymi czasu insurekcji kościuszkowskiej oraz działaniami władz austriackich, które wprowadziły do obiegu tak zwane bankocetle, obiegające po 1809 roku także na terenie Księstwa Warszawskiego. Mankamentem obu walut była ich niższa wartość rynkowa w stosunku do nominalnej. Brak zaufania do waluty papierowej wynikał nie tylko z doświadczeń przeszłości, ale i błędów, jakie popełniono przy wprowadzaniu biletów do obiegu. Chodzi głównie o ograniczenie możliwości uiszczania podatków biletami kasowymi jedynie w 50 procentach. Dodatkowo choć została zagwarantowana wymiana biletów na pieniądz kruszcowy, to Główna Kasa Wymiany pobierała przy tej okazji opłatę w wysokości 4 groszy od każdego papierowego talara. Również zapewnienie, że zabezpieczeniem emitowanych pieniędzy miały być „wszelkie dochody celne” Księstwa Warszawskiego, nie działało zachęcająco. Ludność Księstwa była świadoma iluzoryczności tego zabezpieczenia. Zbyt dobrze zdawano sobie sprawę z niezwykle trudnej sytuacji gospodarczej państwa. W efekcie bilety były przyjmowane bardzo niechętnie, a po odwrocie Napoleona spod Moskwy praktycznie straciły siłę nabywczą. Co znamienne, gdy po wkroczeniu wojsk rosyjskich feldmarszałek Kutuzow wydał w styczniu 1813 roku rozporządzenie ustalające kurs wymiany dotychczasowych rodzajów pieniędzy używanych na terenie Księstwa, pominięto w nim zupełnie bilety kasowe. Początkowo planowano ściągnięcie ich z rynku drogą wykupienia, co potwierdzają dość często spotykane egzemplarze noszące na odwrocie stemple Centralnej Komisji Likwidacyjnej, która miała się zająć tym zadaniem. Ostatecznie bilety nie zostały wykupione.

Obecnie najrzadziej spotykanym nominałem są bilety pięciotalarowe. Wynika to głównie z faktu, iż wyemitowano je w najmniejszej liczbie – 60 000 egzemplarzy. Ciekawostką jest to, że bilety pięciotalarowe jako jedyne posiadały wyobrażenia figuralne: Merkurego jako symbol handlu oraz postać kobiety – zapewne personifikację wolności. Wyróżniało je ponadto pominięcie liter X. i W. będących skrótami słów Xięstwa Warszawskiego w dolnych narożnikach ozdobnej ramki.

Leszek Poniewozik