Pochód Bachusa

Prezentowany obiekt to elipsoidalny, wypukły wycisk gemmy na płaskim tle, obwiedziony podwójnym wałkiem. Scena przedstawia pochód Bachusa z udziałem wielu postaci. Na czele widzimy nagą kobietę, trzymającą naczynie i omdlewającą, podtrzymywaną przez młodego Fauna. Za nimi kroczy postać pijąca wino z kylikosu. Dalej widoczny jest starszy Faun grający na fletach, a za nim kobieta niosąca tyrs i czarę z ogniem. Następnie pojawia się gruby, nagi mężczyzna na osiołku, być może Sylen, trzymający osła za uzdę. Cała scena wydaje się być w stanie alkoholowego upojenia. jest to popularny temat przedstawień w ikonografii. Wycisk jest identyczny jak opisany w „Dactyliothecae universalis” Philippa Daniela Lipperta.

Gliptyczna kolekcja wilanowskiego zbioru, pierwotnie własność Stanisława Kostki Potockiego, licząca 239 wycisków, podzielona jest na dwie części, oznaczone numerami Wil.3083/1 i Wil.3083/2. Repertuar zawiera różnorodne odciski, w tym portrety, popiersia historyczne, postacie mitologiczne, sceny historyczne i mitologiczne, rzeźby, zwierzęta, wazy oraz maski. Składają się głównie z czerwonej masy, być może laki lub mastyksu, sugerując ich zróżnicowane pochodzenie.

W 1785 roku hrabia Potocki podróżował do Włoch, gdzie zgromadził około dwudziestu gemm antycznych, niektóre z własnych wykopalisk. Kolekcję później wzbogaciły podróże do Londynu, Paryża i Warszawy. Zbiory, przechowywane początkowo w pałacu Potockich w Warszawie, zostały przeniesione do pałacu w Wilanowie, gdzie stały się częścią ekspozycji muzealnej.

Trzy grupy obiektów w kolekcji to odciski gemm antycznych, ich kopie oraz kamienie naśladujące starożytne wzory. Sygnatury mistrzów greckich, takich jak Solon, Sostratos czy Aulus, nadają jej wyjątkowy charakter. Gliptyka, czyli sztuka rzeźbienia w kamieniu, posiada bogatą historię i była używana jako narzędzie dydaktyczne, jak również źródło inspiracji dla artystów.

Kolekcja Potockiego ma wartość zarówno artystyczną, jak i dokumentacyjną, umożliwiając zgłębianie tajników sztuki starożytnej i podziwianie portretów władców, herosów i scen historycznych. To fascynujące okno do przeszłości, stanowiące zarazem piękny zbiór i inspirujące źródło poznania dziejów.

Oryginalną gemmę z daktylioteki Lipperta znajdziesz tutaj: gemma

Ilustracje pochodzą ze zbiorów Rijksmuseum Amsterdam oraz “Admiranda Romanarum antiquitatum ac veteris sculpturae vestigia: anaglyphico opere elaborata ex marmoreis exemplaribus quae Romae adhuc extant in Capitolio, aedibus hortisque virorum principum ad antiquam elegantiam” 1693; oraz “Pierres Antiques Gravées Tirées Des Principaux Cabinets de la France”, Chéron, Elisabeth Sophie, Dorst, G., 1728; “Traité des pierres gravées”, Mariette, Pierre Jean, Soubeyran, Pierre, Bouchardon, Edme, tom.2, 1750;

Opracowanie: Ewa Jakubowska-Smagieł, dr Ewa Mostowicz-Kapciak, Martyna Miroszewska (na podstawie materiałów Agaty Małkowskiej)