Potocki Józef Makary (zm.1821) - portret

Hrabia Józef Makary Potocki (zm. 1821), starosta halicki i czorsztyński, syn Józefa Potockiego, kasztelana lwowskiego i Pelagii Potockiej, był dwukrotnie żonaty: najpierw (od 1767) z hrabianką Elżbietą Wielopolską (1747-1771), z którą miał siedmioro dzieci, zmarłych w młodym wieku, a następnie (od 1775) z księżniczką Ludwiką Lubomirską (ok. 1750-1829), wojewodzianką kijowską, z którą miał dwóch synów: Stanisława (1776-1830) i Antoniego (1780-1850) oraz trzy córki: Elżbietę (za Stanisławem Siemieńskim), Wiktorię (za Janem Duninem) i Ludwikę (za Janem Dzieduszyckim). Wspomnienie o nim dał jego wnuk, pamiętnikarz i powieściopisarz Leon Potocki (1799-1864), który w następujących słowach opisuje usposobienie dziedzica Monasterzysk (na Rusi Czerwonej; powiat buczacki) i Jurkówki (na Podolu): „Nadwerężywszy majątku swojego na usługach krajowych, mniéj dbały o zaszczyty i urzędy, do których rościć sobie miał prawo, przenosząc spokój domowy nad zawód publiczny, osiadł na wsi w Monasterzyskach wraz z żoną, z którą się potém poróżniwszy przeniósł się do Jurkówki, gdzie lat kilkadziesiąt przemieszkawszy, umarł 1821 roku” (L. Potocki, Urywek ze wspomnień pierwszéj mojéj młodości, Poznań 1876, s. 15-16).

Na portrecie ze zbiorów Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie Józef Makary Potocki został ukazany w ujęciu popiersiowym (wprost), z włosami przeprószonymi siwizną, w ciemnym stroju, skompletowanym z wysokim białym kołnierzem i fularem wkoło szyi. Portretowany prezentuje dumnie odznakę orderową na wstędze: Order Orła Białego, zwisający na piersi. Lewą rękę hrabia zakłada za błękitną wstęgę drugiego historycznego polskiego odznaczenia: Orderu Świętego Stanisława. W lewym górnym rogu kompozycji malarskiej znajduje się tarcza herbowa rodu Potockich herbu Pilawa. Tło gładkie, pomalowane na kolor ciemnoszary.

Józef Makary Potocki (zm. 1821), hrabia; starosta halicki i czorsztyński; Józef Potocki, kasztelan lwowski; Pelagia Potocka; Elżbieta z hrabiów Wielopolskich hrabianka Potocka (1747-1771); Monasterzyska (Ruś Czerwona; powiat buczacki); Jurkówka (Podole); Ludwika hrabianka Potocka z domu księżniczka Lubomirska (ok. 1750-1829); Stanisław Potocki (1776-1830), hrabia; Antoni Potocki (1780-1850), hrabia; Elżbieta z Potockich Siemieńska; Wiktoria z Potockich Duninowa; Ludwika z Potockich Dzieduszycka; Order Orła Białego; Order Świętego Stanisława; Leon Potocki (1799-1864), pamiętnikarz i powieściopisarz; ród Potockich herbu Pilawa.

Agnieszka Woźniak-Wieczorek