Mapa Saksonii

Jest to jedna z dwóch map Saksonii, które znajdują się w zbiorach Muzeum wilanowskiego (druga o numerze Wil.5060, por. nota popularyzatorska). Oba dokumenty kartograficzne powstały w niemieckim zakładzie działającym w Norymbergii, założonym i początkowo prowadzonym przez Johanna Baptistę Hommanna (1664-1724), a następnie jego spadkobierców: Johanna Christopha Homanna (1703-1730) – syna założyciela, a po jego przedwiecznej śmierci, współpracowników – Johann Georg Ebersberger (1695-170) oraz Johann Michael Franz (1700-1761). Oni, a także kontynuatorzy ich pracy, publikowali dalsze dzieła pod szyldem Hommanianos Haeredes tzn. spadkobiercy Homanna, dyskontując popularność autorytet założyciela oraz tradycję marki. Taki zapis pojawia się na edytowanych i wydawanych mapach od ok. roku 1731. Egzemplarzem, który powstał wówczas, jest właśnie wilanowska mapa Saksonii. Wykonana została w technice miedziorytu, a następnie pokolorowana farbami, z zaznaczeniem różnymi kolorami obszarów składających się na księstwo Saksonii. U góry, w lewym rogu, znajduje się ujęty w formy małej architektury kartusz, w którym widnieje tytuł: Circuli Supe. Saxoniae Pars Meridionalis Sive Ducatus, Electoratus et Ducum Saxoniae ex Zolmannianis et Zürnerianis subsidijs designata et edita Per Homannianos Heredes A. MDCCXXXIV. Po obu stronach kartusza stoją postaci mitologiczne; Minerwa oraz Merkury, poniżej znalazła się scena ilustrująca pracę w kopalni. Może to być obrazowe przywołanie jednego z zaznaczonych na mapie miejsc, tj. działającej wówczas kopalni rudy miedzi o dużym znaczeniu – Rammelsberg, położonej w górnej Saksonii (zaznaczona na mapie nieopodal kartusza, na południe od miasta Goslar). Obok kartusza, w prostokątnej ramie, podana została legenda opisująca zastosowane w mapie oznaczenia, a także podziałka mapy ze skalą w: Miliaria Germanica oraz Miliaria Gallica. Fragment tekstu w kartuszu – ex Zolmannianis et Zürnerianis subsidijs designata, wskazuje, że wkład badawczy w wykreślenie mapy miało dwóch kartografów: Friedrich Zollmann (1690-1762) oraz Adam Friedrich Zürner (1680-1742). Drugi z wymienionych był powołany na oficjalne stanowisko kartografa królewskiego przy Auguście II Wettynie, królu Polski (1697-1733) oraz elektorze Saksonii.

Norymberga, kartografia, kartograf, zakład, mapa, kartusz, Minerwa, Merkury, kopalnia, Rammelsberg, Homann, Hommanianos Haeredes, August II Mocny