Wenus i Adonis

Miłosna scena została zaaranżowana na tle pejzażu, pod drzewem, przybranym złocistą, podbitą czerwienią kotarą. Mężczyzna obejmuje roznegliżowaną kobietę ,składając usta do pocałunku. Temat zaczerpnięty jest z Metamorfoz Owidiusza. Oto rzymska bogini miłości Wenus ze swoim śmiertelnym kochankiem Adonisem. Parze towarzyszą dwa amorki, z których jeden odwiązuje psa, a drugi trzyma włócznię. Jak to bywa z barokowymi kompozycjami, wszystko ukazane jest w ruch. Obraz rozświetlony jest łagodnym, równomiernie rozkładającym się na przedmiotach światłem. Wystudiowana poza kochanków jest elegancka, powściągliwa, mimo czytelnej, łączącej ich namiętności. Wyeksponowana z jednej strony kotara oraz kulisowo komponowany krajobraz rytmizowanymi pniami drzew przydaje scenie teatralności, widz ma wrażenie, jak gdyby na jego oczach odgrywano przedstawienie o tematyce mitologicznej. Nastrój obrazu nie oddaje bowiem dramatyzmu chwili – oto oglądamy ostatnie pożegnanie bogini z ukochanym. Niebianka unosi prawą dłoń, jakby jeszcze próbowała powstrzymać go przed wyjazdem na polowanie, podczas którego (o czym ona wie doskonale) zginie rozszarpany przez dzika. Bezskutecznie. Włócznia i pies myśliwski czekają w gotowości, kuszą. Kochanek niepomny na prośby odjeżdża, a bogini przyjdzie niebawem opłakiwać jego śmierć.

Obraz nabyty został przez Izabelę Lubomirską, wymieniony w inwentarzu z 1793 r. jako: „Wenus i Adonis i Kupido trzymający Dzidę”. Znajdował się wtedy w „Sali Wielkiej Stołowej”, obecnie zw. Białą Salą. Następnie prawdopodobnie w zbiorach Potockich.

Dominika Walawender-Musz