Konarski Stanisław ks. (1700-1773) - portret

Popiersie męskie ze zbiorów wilanowskich przedstawia księdza Stanisława Konarskiego (1700-1773), pijara, reformatora szkolnictwa i pisarza politycznego. Hieronim Konarski (Stanisław od Świętego Wawrzyńca to imię zakonne) urodził się 30 września 1700 r. jako najmłodsze z jedenaściorga dzieci Jerzego Konarskiego, miecznika inowrocławskiego, i jego żony Heleny z Czermińskich. Ciekawostkę stanowi fakt, że ostatnim utworem, jaki napisał, był wiersz na uczczenie ślubu hrabiego Ignacego Potockiego (1750-1809) z Elżbietą (Izabelą) z książąt Lubomirskich (1772). Zmarł 3 sierpnia 1773 r.

Siwowłosy duchowny, z czarną piuską na głowie, odziany w czarną sutannę i tego samego koloru wierzchnią pelerynę ze stojącym kołnierzem, spogląda na nas z „wilanowskiego” portretu ze spokojem ducha, którym tchnie krągła twarz o regularnych rysach. Tło gładkie, w odcieniach szarości i przytłumionej zieleni. Kompozycja malarska ujęta w prostokątnym formacie płóciennego podobrazia, cechująca się charakterem w większej mierze kameralnym, niż reprezentacyjnym, sugeruje przeznaczenie portretu do wnętrz użytku bardziej prywatnego, mniej salonowego.

Obraz powstał według pastelu Louis’a François Marteau (ok. 1715-1804). Inny z malarskich wizerunków księdza Stanisława Konarskiego, wzorowanych na dziele Marteau (jeden z przynajmniej kilku zachowanych), znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie (owalna miniatura pędzla Jerzego Klimke, między 1750 a 1800, gwasz, papier, 6,9 x 5,4 cm; nr inw. MNK XII-103), natomiast Karl Friedrich Minter (1780-1847) wykonał litografię według portretu autorstwa Marteau (rycina została opublikowana w Zbiorze portretów ludzi sławnych za panowania Stanisława Augusta, wydanym w Warszawie w 1826 r.).

Stanisław (Hieronim) Konarski (1700-1773), ksiądz; Louis François Marteau (ok. 1715-1804); Karl Friedrich Minter (1780-1847); Jerzy Klimke (ok. 1771-1851); zakon pijarów; Ignacy Potocki (1750-1809); Elżbieta (Izabela) z Lubomirskich Potocka.

Agnieszka Woźniak-Wieczorek