Postać przodka

Figurki drewniane popularne w sztuce dogońskiej umieszczane są na ołtarzach licznie występujących na Masywie Bandiagara.

Dogońskie ołtarze dzieli się generalnie na dwie grupy: wspólnotowe i osobiste. Wśród wspólnotowych można wyróżnić ołtarze służące wszystkim Dogonom oraz przeznaczone tylko dla jakiejś wybranej grupy. Swoje ołtarze mają na przykład różne klasy wieku, znachorzy, kowale, pasterze. Istnieją ołtarze rodowe (amayewe), rodzinne (wagem), dzielnicowe (babinu), wioskowe (lewe). Zdarzają się nawet przypadki, że grupa mężczyzn, lubiąca swoje towarzystwo, spędzająca wspólnie czas na piciu piwa, decyduje się na wzniesienie konyo ama, czyli ołtarza piwa.

Współcześnie za najsilniejszy ołtarz uważa się omolo-ama. Jest to kopiec uformowany z gliny, choć czasami jego rolę może pełnić garnek gliniany usadowiony na rozgałęzionym kiju. Dogonowie uważają, że omolo-ama jest silny ponieważ posiada omolo-sem (siłę życiową). Najwięcej siły dostarczają ołtarzom krwawe ofiary. W tradycji ustnej przetrwały informacje o ludziach składanych niegdyś w ofierze, od dawna jednak nie praktykowany. Zwierzęciem, którego krew sprawdza się równie dobrze jak ludzka jest pies, ale ostatnie ofiary z tego zwierzęcia, o których pamiętają współcześni Dogonowie były składane podczas święta Sigi, na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku. Krew psa była używana wówczas w trakcie sakralizacji masek imina na. Jeżeli wymagana jest krwawa ofiara najczęściej zabijane są kurczaki. Ważny jest sposób uśmiercania ofiary. Nie może to nastąpić od razu, zwierzę po upadku na ołtarz musi się jeszcze ruszać. Każdy taki ruch jest uważnie obserwowany i interpretowany przez kompetentne osoby. Dzięki temu można się na przykład od razu dowiedzieć czy ofiara została przyjęta.

Ewa Prądzyńska