Szampanka

Wysoki, smukły kielich wykonany ze szkła przezroczystego o lekko szarawym zabarwieniu. Masa szklana jest zanieczyszczona pęcherzykami powietrza, co uznawane jest za wadę. Ośmioboczna czasza kielicha została uzyskana za pomocą wdmuchiwania szkła do formy. Jedynymi ozdobami kielicha, są wykonane w technice rytowania, cztery gałązki z drobnymi listkami umieszczone pionowo na czterech bokach czaszy oraz wieniec z listkami na stopie pucharu.

Nowe techniki i materiały, jakim było szkło kryształowe oraz grawerowanie i szlifowanie, które w połowie XVII wieku zaczęły być stosowane w wielu hutach, zupełnie zmieniły europejską modę na szkło. Prymu nie wiodła już Wenecja z jej delikatnymi, barwionymi i dekorowanymi w masie wyrobami, ale stoły biesiadne zapełniły się szkłami masywnymi i ciężkimi których przezroczystość podkreślano fasetowaniem i dodatkowo ozdabiano grawerunkiem.

Ten typ wysokiego i smukłego kielicha stał się popularny w Saksonii w I. poł. XVIII wieku. Ze względu na ich kształt kielichy tego typu nazywane są fletami, pojawia się także nazwa szampanka, związana z funkcją naczynia. Znano je już w XVI wieku w Wenecji, a używano do picia wina, zwłaszcza musującego. Czasem występowały także w wersji z pokrywką.

Puchar powstał najprawdopodobniej w pierwszej magnackiej manufakturze szkła luksusowego, zwanej Hutą Kryształową, założonej w 1717 roku przez hetmana Adama Mikołaja Sieniawskiego (1666-1726). Jednak kielich ma formę dosyć prostą, jak na zwykle bogate i wirtuozerskie kreacje pochodzące z huty lubaczowskiej. Jego produkcja w tym właśnie miejscu nie jest więc pewna. Być może został on jednak wytworzony w latach 30. XVIII wieku, kiedy to w wytwórni nastąpiła zmiana personelu i widoczne są formy prostsze i łatwiejsze w wykonaniu. Po śmierci Elżbiety Sieniawskiej, żony Adama Mikołaja, w 1729 roku sytuacja huty zmieniła się – jej nowym właścicielem został Jan Sebastian Szembek, który przejął starostwo Lubaczowskie, w tym także i hutę. Wielu z jej pracowników, pochodzących z dóbr Sieniawskich, powróciło więc na te ziemie – sprawiając, że manufaktura została pozbawiona wykwalifikowanej kadry. Często przyjmuje się, że szkła zdobione w nieco uproszczony sposób powstały właśnie w tym przejściowym okresie – kiedy to nowi pracownicy byli jeszcze szkoleni.