![MPol/437/ML Jest to jeden z trzech znanych, zachowanych polskich globusów plastycznych z wypukłą orografią. Najważniejszym elementem i zarazem nowością jest przedstawienie rzeźby terenu w sposób plastyczny, próba przedstawienia trzeciego wymiaru.Tekturowa kula, wypukłości wykonane z masy gipsowej lub papierowej, południk metalowy, postument stosunkowo wysoki, drewniany. Rzeźbę plastyczną otrzymały góry i wielkie płaskowyże oraz wyżyny. Obszary te zostały ponadto wyróżnione odmiennym kolorem i barwnym podcieniowaniem rzeźby. Na kontynentach przedstawiono bagna (szrafurą), depresje na zielono, treść uzupełnia sieć hydrograficzna i stolice państw. Na oceanach, w kolorze niebieskim: głębokość mórz i oceanów dodatkowo przedstawiono liniami batymetrycznymi (1000, 2000, 3000, 4000, 5000 m), głębie oznaczono liczbami. Zostały oznaczone rowy tektoniczne, skrajny zasięg kry pływającej i kry stłoczonej, prądy morskie (opisane tylko nazwami). Oznaczono również północną granicę uprawy zbóż i występowania drzew.](/brepo/panel_repo/2022/04/16/iwbsc3/contain-360-1000-max-mpol-437-ml-001.webp)
Nowy globus plastyczny
1920 — 1929
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Globusy polskojęzyczne Ziemi
Innym przykładem globusa „niezwykłego” jest Nowy globus dla uczni prof. Dra A. Krausego. Zastosowane połączenie funkcji edukacyjnej ze skarbonką miało zapewne na celu zachęcenie użytkowników zarówno do poznawania geografii świata, jak i do oszczędzania (na przykład na przyszłe wymarzone podróże). Wymieniony w nazwie autor mapy globusowej, Stanislaus Friedrich Arthur Krause (1851–1920), był niemieckim przyrodoznawcą, kartografem, geografem, etnografem i podróżnikiem. Globus wydała firma Dostawa Szkolna „Pestalozzi” z Warszawy. Biorąc za podstawę katalog jej produktów, a także wnioskując z treści mapy (mapy politycznej), globus ten ukazał się na rynku około 1930 roku. Zwraca uwagę archaicznie brzmiąca forma gramatyczna jego adresatów („dla uczni”). W tamtym czasie był to najmniejszy z oferowanych globusów – miał średnicę 12 cm i mapę w skali 1 : 106 mln. Nie został wyposażony w południk ani podstawę. Stabilność kuli zapewniało jedynie jej spłaszczenie w okolicach Antarktydy. Przez biegun północny przechodziła zaś szczelina skarbonki. By dostać się do jej zawartości, wystarczyło rozdzielić półkulę północną i południową na linii równika. Dodatkowa unikatowość tego egzemplarza polega na tym, że tekturowa kula została oklejona dwunastoma segmentami mapy pochodzącymi z jej dwóch różnych wydań. Na terenie europejskiej części ZSRR można dostrzec bowiem niezgodności w przebiegu rzek i rozmieszczeniu miast. Nazwa miasta Sankt Petersburg składa się zaś z fragmentów dwóch nazw: Lening i rsburg, dzięki czemu posiadany przez muzeum globus należy do egzemplarzy unikalnych (nie są znane inne z podobnym defektem). Globus ten został ofiarowany muzeum w roku 1982 przez panią Helenę Uhorczak, żonę profesora Franciszka Uhorczaka (1902–1981) – kartografa i geografa, przed wojną, we Lwowie ucznia i asystenta profesora Eugeniusza Romera, po wojnie zaś przez długie lata związanego z Instytutem Nauk o Ziemi UMCS w Lublinie.
Inne nazwy
Nowy globus dla uczniów A. Krause (skarbonka) 1:106 mln
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: wysokość: 12 cm, średnica: 12 cm
Rodzaj obiektu
globus
Technika
klejenie, druk
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
Katowicka Dostawa Szkolna Kados
1920 — 1929
Muzeum Narodowe w Lublinie
Zakład Litografia Artystyczna W. Główczewski
1920 — 1948
Muzeum Narodowe w Lublinie
Wydawnictwo i Księgarnia „Pomoc Szkolna” H. Wajnera
1924 — 1939
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna
0/500
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Zarządzaj plikami cookies:
Ten rodzaj plików cookies jest niezbędny do funkcjonowania serwisu. Możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki tak, aby je zablokować, jednak strona nie będzie wtedy działała prawidłowo.
WYMAGANE
Służą do pomiaru zaangażowania użytkowników i generowania statystyk na temat serwisu w celu lepszego zrozumienia, jak jest używany. Jeśli zablokujesz ten rodzaj cookies nie będziemy mogli zbierać informacji o korzystaniu z serwisu i nie będziemy w stanie monitorować jego wydajności.