Szymon Amadeusz Zug

Pochodzący z Saksonii Szymon Bogumił Zug (1733–1807) karierę architekta rozpoczął u progu lat 50. XVIII wieku w Wyższym Urzędzie Budowlanym (niem. Oberbauamt) w Dreźnie, skąd wraz z dworem saskim w 1756 roku przybył do Polski, z którą związał dalsze życie. Tworzył dla dworu saskiego i polskiej magnaterii, a w czasach stanisławowskich także dla wpływowego mieszczaństwa. Dokonania Zuga zaliczają go do grona jednego z najwybitniejszych przedstawicieli europejskiej architektury doby klasycyzmu. Doskonałym tego przykładem jest klasycystyczna budowla świątyni ewangelicko-augsburskiej w Warszawie. W jej formie odnajdujemy inspiracje rzymską tradycją antyczną, której Zug uległ podczas podróży do Włoch w latach 1771–1772.

Medal powstał z inicjatywy członków kolegium warszawskiej parafii ewangelicko-augsburskiej, jako wyraz wdzięczności za bezinteresowne wykonanie przez architekta projektu świątyni i nadzór nad jej budową w latach 1777–1781. Pracę zlecono najwybitniejszemu medalierowi czasów stanisławowskich, Janowi Filipowi Holzhaeusserowi (1741–1792). Jego autorstwo potwierdza sygnatura na awersie. Medal wybito w srebrze i brązie, a jedyny egzemplarz w złocie – ważący 64 dukaty – przedstawiciele wspólnoty wręczyli Zugowi 4 maja 1784 roku. Od 1829 roku złoty medal był przechowywany w kancelarii kościelnej, z której zaginął podczas powstania warszawskiego.

Jego awers zdobi popiersie architekta w prawym profilu, w peruce, we fraku i kamizelce oraz w halsbandzie i koronkowym żabocie, otoczone łacińską inskrypcją, w tłumaczeniu: „Szymon Amadeusz Zug architekt elektora saskiego”. Tytuł architekta elektora saskiego Zug otrzymał w 1772 roku. Na odwrocie widnieje nowatorski w ówczesnym medalierstwie pionowy przekrój budowli, we wnętrzu której są widoczne ołtarz, ambona, organy, galerie, wieńcząca kopułę latarnia oraz architektoniczne wiązania. Przedstawienie dopełnia treść w otoku: DEDICATUM D.XXX. DECEMB[ris]:MDCCLXXXI, w tłumaczeniu: „Poświęcona dnia 30 grudnia 1781” – oraz poziomy napis w odcinku: INDUSTRIAE GRATUITAE AUG[ustanae]:CONF[essinis] EVANGELICI VARSAVIENSES, w tłumaczeniu: „Za bezinteresowną działalność ewangelicy warszawscy wyznania augsburskiego”.

Medal został zakupiony przez Muzeum w 1965 roku wraz z kolekcją Bolesława Minki.

Tomasz Markiewicz