Wjazd triumfalny

Prezentowany obiekt to wypukły wycisk gemmy na płaskim tle. Posiada małe ubytki materiału z prawej strony.

Przedstawiona na nim została scena figuralna triumfalnego wjazdu imperatora. Pochód prowadzony jest przez putto trzymające w jednej ręce paterę, a w drugiej róg, w którym płonie święty ogień. Za nim idzie związany i zgięty w pół jeniec (według Lipperta Myrthus) koło którego widoczna jest głowa mężczyzny niosącego zwycięski wieniec. Za jeńcem idzie poganiający go gałązką mężczyzna. Dalej kroczy mężczyzna niosący sztandar tzw. Tropajon - starożytny symbol zwycięstwa militarnego.  Za grupą pieszych podąża imperator na koniu. Władca ubrany jest w zbroję rzymską i wieniec laurowy na głowie. Obok niego także na koniu jedzie zapewne dowódca wojskowy, ubrany w płaszcz, zbroję rzymską i hełm. Prawdopodobnie jest to triumfalny wjazd cesarza Augusta. Gemma taka sama jak Wil.3083/2-V/1-2. Analogiczny wycisk opisany jest również w „Dactyliothecae universalis” Philippa Daniela Lipperta.

Gemma to kamień szlachetny lub półszlachetny w kształcie okrągłej lub owalnej płytki ozdobiony reliefem. Gemma z reliefem wklęsłym to intaglio (albo integlia), z reliefem wypukłym - kamea. Wykonywane z cennych  kamieni o zróżnicowanym warstwowo  kolorycie, urzekały pięknem i precyzją wykonania. Były używane jako elementy  biżuterii, zdobiły naszyjniki, medaliony, pierścienie, bransolety, tabakierki, szkatułki, zegary, kabinety, itp. Na ich cenę rynkową składała się wartość użytego kamienia, jego opracowanie oraz jubilerska oprawa.

Stanisław Kostka Potocki gromadził swą kolekcję gemm w ramach prowadzonych przez niego badań nad sztuką starożytną, opublikowanych w dziele O sztuce u dawnych czyli Winkelman Polski, wydanej w Warszawie w 1815 roku.

Do celów studyjnych nad ikonografią antyczną służyły badaczom i kolekcjonerom zestawy kopii gemm, wykonywanych ze specjalnie przeznaczonych do tego celu past, tzw. wyciski.  Były one wiernymi odbitkami reliefu  i  kształtu gemm, lecz nie uwzględniały zróżnicowania kolorystycznego. Obecnie w zbiorach wilanowskich znajdują się tylko wspomniane wyciski gemm, pozostałości  warsztatu naukowego S. K. Potockiego, natomiast jego kolekcja uległa rozproszeniu.

W zespole 239 zachowanych wycisków wyróżnić należy trzy grupy obiektów. Pierwsza, to wyciski gemm antycznych. Drugą i trzecią  grupę stanowią wyciski  kopii gemm antycznych i kamieni wykonanych  na wzór  starożytnych.

Oryginalną gemmę z daktylioteki  Lippert’a znajdziesz tutaj: Wjazd triumfalny, gemma 2

Ilustracje pochodzą z “Recueil de pierres gravées du Cabinet du Roi” [graphic], 1750 oraz “Admiranda Romanarum antiquitatum ac veteris sculpturae vestigia: anaglyphico opere elaborata ex marmoreis exemplaribus quae Romae adhuc extant in Capitolio, aedibus hortisque virorum principum ad antiquam elegantiam” 1693 i “Traité des pierres gravées”, Mariette, Pierre Jean, Soubeyran, Pierre, Bouchardon, Edme, tom.2, 1750;

Opracowanie: Ewa Jakubowska-Smagieł, dr Ewa Mostowicz-Kapciak, Martyna Miroszewska (na podstawie materiałów Agaty Małkowskiej)