Madonna del Velo

Madonna del Velo w grupie świętej Rodziny powtarza wiernie schemat kompozycyjny obrazu pod tym tytułem pędzla Rafaela z 1509 r. Suknia Madonny, kadr malowidła oraz sposób ujęcia głowy Madonny przywodzi na myśl rafaelowską Sprawiedliwość ze Stanza della Segnatura. Grupa jest jedną z blisko 120 kopii obrazu (m.in. w Luwrze, Metropolitan Museum, Sanremo, Florencji, Weronie, Mediolanie, Neapolu, Parmie, Rzymie, Fontenay-aux-Roses k. Paryża). Nie jest pewne, kto zamówił oryginał, czy papież Juliusz II czy Agostino Chigi; przyjmuje się, że do kościoła Santa Maria del Popolo ofiarował go Juliusz II. Był tam eksponowany wraz z portretem papieża również pędzla Rafaela, po obu stronach ołtarza. Obraz długo uznawany był za zaginiony; zgodnie z dzisiejszym stanem wiedzy za dzieło mistrza uznaje się wyróżniający się poziomem artystycznym obraz „La Madona de Lorette” przechowywany Musée Condé w Chantilly (olej na desce, 120 x 90 cm, nr inw. PE-40).

Na wilanowskiej wersji do układu skopiowanego z Rafaela dodano postać fundatora (identyfikowanego z kardynałem Piotrem Bembo bądź z kardynałem Paolo Emilio Sfondratim) oraz anioła unoszącego się ponad postaciami, wieńczącego skroń Maryi wieńcem z kwiatów. Zabieg ten zaburza czystość wertykalnej w zamyśle kompozycji.

Obraz prawdopodobnie z pochodzi z kolekcji Augusta i Aleksandry Potockich, nabyty przed 1850 r.

Dominika Walawender-Musz