Pamiętnik

Gdy Paulina Włodawer ze względów zdrowotnych musiała przejść na emeryturę, zaczęła spisywać wspomnienia z okresu wojny. Pracę prowadziła jak dziennik: każda kolejna nota nosi swoją datę dzienną zapisania. Pisała dla syna, Aleksandra Włodawera, co widać w treści, gdy na przykład identyfikuje niektóre osoby czy przedmioty (choćby uwagi o białych meblach sprzedanych w Polsce przed wyjazdem do Szwecji), a zwłaszcza w stosowanym określaniu męża, Artura Włodawera – pisze o nim: ,,Tata''. Opowiada więc swoją historię – synowi.
Zaczęła pisać 2 września 1980 r., w stosunkowo cienkim zeszycie. Gdy w całości zapisała go przez nieco ponad miesiąc i zaczynała pisać kolejny (a potem kolejny), sięgając już przezornie po grubszy – odnotowywała zaskoczenie obszernością pamiętnika. Była też zdziwiona czasochłonnością pisania. Zakończyła je dopiero w styczniu 1982 roku. Traciła wzrok; w trzech gęsto zapisanych zeszytach jej postępująca choroba odbija się w charakterze pisma.
Pamiętnik Pauliny Włodawer stanowi nie tylko niezwykły tekst literatury dokumentu osobistego, jest także bardzo bogatym źródłem wiedzy historycznej.
Cytaty z pamiętnika kontekstowo wplatane w noty obiektów tego zespołu – według transkrypcji opracowanej przez Annę Pyżewską (Muzeum Pamięci Sybiru).

PK